NBN EN 1005-5 herhaalde handelingen aan een hoge frequentie stelt een methode voor om het risico van repetitief werken te evalueren op expertniveau, de OCRA methode. Dit kan de ontwerper helpen om het risico zoveel mogelijk te beperken. Interessant is dat ook meerdere repetitieve taken doorheen de dag kunnen beoordeeld worden, bijvoorbeeld door taakroulatie.
OCRA index = ATA / RTA
ATA: actueel aantal technische handelingen op een shift
RTA: maximaal aanbevolen technische acties per shift
OCRA index: < 2,2: aanvaardbaar; > 3,5: onaanvaardbaar; 2,3-3,5: laag risico
RTA = 30 x Pf x Rf x Af x Ff x (Rc x Dc)
RTA = som [ 30 x Pf x Rf x Af x Ff x t ] x (Rc x Dc)
Pf: Houdingsfactor: voor evaluatie schouderpositie (NBN-EN 1005-4)
Rf: Herhalingsfactor
Af: Bijkomende factoren: trilling, precisie, koude, druk, handschoenen, schokken,…
Ff: Krachtfactor: op basis van % Fmax (NBN-EN 1005-3) of Borgscore
t: aantal minuten per shift
Rc: Herstelfactor: aantal uren zonder voldoende herstel (10′)
Dc: Duurfactor: duur van werkdag
Voorbeeld mono-task OCRA
| Handelingen | # | Duur | Houding | Herhaling | Extra | Kracht |
| Samenrapen | 1x | 1s | 2 | |||
| Grijpen stuk | 4 | 5s | 0,5 | |||
| Controle stuk | 4 | 5s | Flexie >60° | = | 0,5 | |
| Draaien stuk | 4 | 5s | Flexie >60° | = | 0,5 | |
| Nemen | 4 | 3s | Flexie >60° | = | 0,5 | |
| Plaatsen | 4 | 3s | Flexie >60° | = | 3 | |
| Totaal | 21 | 22s | 16/22 | 16/22 | 0/22 | 20/22 |
| . | 73% | > 50% | 0,91 |
ATA = 21 x 60s/22s = 57
RTA = 30 x 0,5 x 0,7 x 1 x 0,88 x ( 0,6 x 1 ) = 5,54
OCRA-index : 57 / 5,54 = 10,3 (rode zone)
In het voorbeeld werd uitgegaan van een werkdag van 8 uur met een pauze van 10 minuten in de voor- en namiddag. Op deze factoren heeft de ontwerper van machines minder invloed. Wanneer deze taak toch in praktijk voorkomt is taakroulatie met een minder repetitieve taak aangewezen. De dagbelasting van deze taken kan berekend worden met de multi-task OCRA zoals beschreven in de EN 1005-5.
Voorbeeld multi-task OCRA
Wanneer taak 1 een hele dag wordt uitgevoerd, is de OCRA-index 5,6 (rode zone). Om het risico op overbelasting in te perken, wordt jobrotatie met een tweede taak voorgesteld. Deze heeft een OCRA-index van 1,3 (groene zone). Om de repetitiviteit van deze combinatie op dagbasis (met pauzes) te kunnen beoordelen, dient men het aantal minuten dat elke taak wordt uitgevoerd (t), mee in rekening te nemen.
RTA = som [ 30 x Pf x Rf x Af x Ff x t ] x (Rc x Dc)
| 30 | Pf | Rf | Af | Ff | t | . | Rc | Dc | RTA | |
| Taak 1 | 30 | 0,6 | 0,7 | 1 | 1 | 200 | 2520 | . | . | . |
| Taak 2 | 30 | 0,7 | 1 | 1 | 1 | 260 | 5460 | . | . | . |
| Som taken | . | . | . | . | . | . | 7980 | 0,6 | 1 | 4788 |
* ATA taak 1 = 42 technische acties per minuut x 200 minuten = 8400 acties
* ATA taak 2 = 16 technische acties per minuut x 260 minuten = 4160 acties
ATA combinatie = 12560 technische acties per shift
RTA combinatie = 4788 technische acties per shift
OCRA-index : 12560 / 4788 = 2,62 (gele zone)
Door het invoeren van taakroulatie wordt het risico toch aanzienlijk verminderd. Nog beter zou zijn afwisseling te zoeken met meerdere niet-repetitieve taken, zodat het risico op overbelasting kan opgelost worden.
* Normen
EN1005-2 tillen – EN1005-3 kracht – EN 1005-4 houding – EN 1005-5 repetitief werk
ISO11228-1 tillen – ISO11228-2 trekken en duwen – EN11228-3 repetitief werk
* Repetitief werken
Risicoanalyse repetitief werken – OCRA index – OCRA checklist – KIM repetitief werken – HARM