De Europse norm, EN 1005-2, bespreekt het manueel tillen van machines, onderdelen of producten. Tillen definieert de norm als gewichten die meer dan 3 kg wegen en men minder dan 2 meter moet dragen. In de eerste plaats probeert men bij het ontwerpen van machines het handmatig tillen zoveel mogelijk te vermijden of technische hulpmiddelen te voorzien. Om het risico “tillen” te evalueren tijdens de ontwerpfase, stelt de EN1005-2 norm de NIOSH methode voor.
NIOSH methode
De NIOSH methode berekent het maximaal aanbevolen gewicht dat men mag tillen (RWL). Dat gebeurt op basis van verschillende risicofactoren. De limietwaarden kunnen ook al richting geven aan de ontwerprichtlijnen.
* Vf – Verticale tilhoogte – max. 175 cm
* Hf – Horizontale reikafstand – max. 63 cm
* Df – Verticale verplaatsingsafstand – hoe minder, hoe beter
* Af – Asymmetrie of rotatie in de rug – max. 135°
* Cf – Contact tussen de last en de handen
* Ff- Frequentie en werkduur – max. 15x/min of 8x/min voor 8u
De optimale omstandigheden volgens de NIOSH methode zijn:
* Tillen met twee handen
* Rechte rug en dichtbij het lichaam
* Uitgangshouding kan men vrij kiezen
* Tillen door één persoon
* Tillen met een gelijkmatige snelheid
* Goede greep tussen de handen en de last
* Goede grip tussen de voeten en de vloer
* Andere manuele handelingen zijn minimaal
* Objecten zijn niet koud, warm of vuil
Maximum gewicht
De EN 1005-2 heeft 25kg als maximum gewicht op de kaart gezet. Dat geldt als maximum dat men manueel mag tillen in optimale omstandigheden. Toch beschermt dit slechts 70% van de vrouwen. EN 1005-2 heeft immers het oorspronkelijk referentiegewicht van de NIOSH methode afgerond.
NIOSH vertrekt van een referentiegewicht van 23kg in arbeidssituaties. Dat is aanvaardbaar voor 99% van de mannen en 75% van de vrouwen. In de EN1005-2 heeft men dit afgerond naar 25kg. Uitgangspunt is dat dit 90% van de mannen en vrouwen op het werk beschermt. Tijdens het ontwerpen van nieuwe werkposten dient men zich wel af te vragen of het aanvaardbaar is om 30% van de vrouwen uit te sluiten… Daarvoor is deze norm immers bedoeld.
Extra factoren
Om de NIOSH methode nog breder toepasbaar te maken, bestaan er extra risicofactoren. Deze kan men aan de NIOSH formule toevoegen. De EN 1005-2 beschrijft drie extra factoren.
| RWL = 25 kg x Vf x Hf x Df x Af x Cf x Ff x Of x Pf x Tf |
* Of: Tillen met één hand: factor 0,6
* Pf: Tillen met twee personen: factor 0,85
* Tf: Bijkomende taken: factor 0,8
Lift Index
De NIOSH methode berekent een maximum aanbevolen gewicht of recommended weight limit (RWL). De Lift Index is dan de verhouding tussen het reële gewicht dat men moet tillen en het maximum aanbevolen gewicht dat men berekend heeft (RWL).
De EN 1005-2 norm gaat eigenlijk over fysieke belasting tijdens de ontwerpfase. Bij het interpreteren van de lift index is de norm wel streng. Er zijn reeds aanpassingen vereist vanaf een lift index van 0,85. Dat is in praktijk niet evident. Gewichten in een nieuwe werksituatie zouden het maximum berekende gewicht niet mogen overschrijden (LI >1). Dan is immers een herontwerp nodig.
* Tillen:
Risicoanalyse tillen – NIOSH – NIOSH calculator – ISO11228-1 – multi NIOSH – KIM tillen
* Normen industrie:
EN1005-2 tillen – EN1005-3 kracht – EN1005-4 houding – EN1005-5 repetitief – EN14404
ISO11228-1 tillen – ISO11228-2 repetitief – ISO11228-3 repetitief – ISO11226 statisch
