KIM tillen is een analysetool om het risico op overbelasting ten gevolge van tillen te beoordelen. KIM staat voor Key Indicator Method of knelpuntenmethode. De Duitse KIM methode werd in 2019 vernieuwd en uitgebreid tot zes tools (tillen, trekken en duwen, repetitief werk, kracht, houding en beweging). Het zijn snelle gebruiksvriendelijke tools die men op de werkplek zelf kan toepassen.
KIM tillen (.pdf) – FR – ENG – D (interpolatie)
KIM tillen calculator
Handleiding KIM tillen (.pdf)
KIM tillen
De KIM tillen kan ook toegepast worden voor het houden en dragen van lasten. De tool combineert verschillende risicofactoren, die een fysieke belasting op de rug inhouden:
- Frequentie
- Gewicht (man/vrouw)
- Grijpwijze (twee handen/één hand)
- Houding (begin/einde)
- Omstandigheden (polshouding/grip/omgeving/ruimte/kledij/houden/dragen)
- Organisatie (afwisseling of niet)
De combinatie van deze factoren resulteert in een risicoscore:
Risicoscore = Freqentie x (Gewicht + Grijpwijze + Houding + Omstandigheden + Organisatie) =
Voorbeeld
Vanaf een rollerbaan stapelen de werkneemsters dozen van 10 kg op een pallet tot 1m80 hoog. De frequentie bedraagt 40 dozen per uur en dit gedurende een hele dag.
Beoordeling
* Frequentie: 5 punten (40 dozen x 8 uur = 320 dozen)
Het aantal keer tillen per dag bepaalt de frequentiescore. Men kiest steeds de dichtstbijzijnde hogere categorie. Een frequentie van 320 herhalingen valt dus in de categorie tot 500 ofwel 5 punten. De KIM tillen houdt wel geen rekening of er veel of weinig pauzes tussen het tillen zijn.
Meer nauwkeurig kan men de frequentiescore ook interpoleren binnen een bepaalde tijdscategorie. Dit houdt in dat 320 herhalingen ligt tussen 300 en 500 ofwel 4 en 5 punten. De geïnterpoleerde score is dan 4 vermeerderd met 20/200 van 1 punt (0,1). Dat geeft een frequentiescore van 4,1.
* Gewicht: 9 punten
Bij het gewicht is er een onderscheid tussen mannen en vrouwen. De gewichtsscore komt steeds overeen met de hoogste waarde van de categorie. Een doos van 10kg komt zo overeen met 9 punten voor vrouwen. Het uitgangspunt bij ergonomie is immers het werk zo te ontwerpen dat 90% van de mensen het werk kan uitvoeren, vormen vrouwen de referentie.
Interpoleren is ook hier toegestaan. In dit voorbeeld zou dat geen verschil maken. Wanneer er verschillende gewichten getild worden, mag men een frequentie gewogen gemiddelde nemen. Vanaf 15kg bij vrouwen en 25kg bij mannen is dat echter niet meer het geval. Dan dient men steeds met 25 punten of meer te rekenen. Op die manier worden zware gewichten in rekening gebracht.
Bij de beoordeling is het effectieve gewicht belangrijk. Wanneer het tillen met twee personen gebeurt, dient men 60% van het totaalgewicht te rekenen per persoon. Voor het kantelen van een gewicht is dat 50%.
* Grijpwijze: 0 punten
In dit voorbeeld tilt de operator de dozen met twee handen en symmetrisch. Dat is de beste wijze om iets op te pakken en levert dus 0 punten op.
Nieuw is dat deze KIM tillen ook rekening houdt met het tillen met één hand of het asymmetrisch houden/dragen. Een ongelijke verdeling van de last of een onstabiel gewicht valt ook onder de factor grijpwijze.
* Houding: 5 + 3,5 punten
Voor houding dient men te kijken naar de begin- en eindhouding. Met een goede hoogte van de transportband is de rug recht en de last dicht tegen het lichaam. Bij het tillen vanop de pallet echter, komen alle mogelijke houdingen voor van categorie 3 en 7. Een gemiddelde houdingsscore is dan 5 punten.
Bij de extra houdingspunten wordt gekeken naar torsie, ver van het lichaam, boven elleboog- en boven schouderhoogte. Deze komen allemaal soms voor bij het afstapelen van een pallet en betekenen 3,5 extra punten. Het aantal extra punten dat men toekent bij de houding, mag nooit meer dan 6 zijn. Bij deze toeslagen heeft men ook steeds de keuze tussen “soms” en “vaak”. Wanneer een extra houding meer dan 25% van de tijd voorkomt, is dat vaak.
* Omstandigheden: 2 punten (polspositie, matige grip)
De werkomstandigheden zijn een brede waaier van factoren die het tillen meer belastend maken. In dit voorbeeld zijn er geen gevormde handvatten aan de dozen en dus soms extreme houdingen van de pols. Dat levert twee punten op.
Factoren die bekeken worden bij werkomstandigheden zijn: positie handen/armen, grip, omgevingsfactoren, werkruimte, kleding, houden en dragen. De werkruimte gaat daarbij verder dan enkel de oppervlakte. Ook vuil, oneffenheden, helling, stabiliteit en precisie vallen hieronder.
* Organisatie: 2 punten (beperkte afwisseling)
Doorheen de dag zal deze operator vooral tillen. Tussendoor zijn er beperkt wel neventaken zoals het wegzetten van de lege pallet en het halen van een nieuwe volle pallet. De afwisseling in taken is dus beperkt. Regelmatig tillen komt gedurende vier uur op dagbasis voor.
Bij de frequentiescore houdt de KIM tillen geen rekening op welke tijdsspanne de tilhandelingen gebeuren, allemaal na elkaar of met tussenpauzes. Met de factor organisatie wordt de variatie wel in rekening genomen.
Risicoscore: 5 x (9 + 0 + 8,5 + 2 + 2) = 107,5
Maatregelen:
Om deze werksituatie te verbeteren zijn er dus preventiemaatregelen noodzakelijk:
* Jobrotatie: maximaal 2 uur per dag
Door deze preventiemaatregel daalt de frequentiescore tot 2,5 en de risicoscore tot 57. Dit betekent nog steeds een risico voor de gemiddelde werknemer, zodat bijkomende interventies nodig zijn.
* Schaartafel
Een in hoogte verstelbare tafel maakt het mogelijk om steeds op heuphoogte te tillen. Zo moet de operator niet ver voorover buigen in de rug om de onderste dozen op de grond te stapelen. De houdingsfactor kan hierdoor verbeteren tot 5,5. De bovenste lagen dient men immers nog steeds boven schouderhoogte te tillen. In combinatie met de jobrotatie daalt de risicoscore dan tot 50 punten. Met de schaartafel ingebouwd in een put in de grond zouden ook de bovenste dozen op een rugvriendelijke manier gestapeld kunnen worden.
* Opleiding werknemers
Medewerkers dienen te draaien met de voeten om rotatie in de rug te vermijden. De dozen dichtbij het lichaam neerzetten door één voet naast de pallet te plaatsen of door rond te gaan, is ook een manier om de rugbelasting te verminderen. In de risicobeoordeling is hiermee rekening gehouden. Dat dient dan ook wel aangeleerd te worden.
Lees ook: KIM methode – KIM tillen – KIM trekken en duwen – KIM repetitief werk – KIM extreme houding – KIM lichaamskracht – KIM lichaamsbeweging – multi KIM