De ISO11228-1 (2021) norm beschrijft vijf stappen voor een risicoanalyse van het tillen en dragen van lasten. Tillen is van toepassing voor gewichten boven de drie kg. Dragen is vanaf men één stap zet (1m) aan een gemiddelde snelheid. De ISO11228-1 norm stelt enerzijds een snelle beoordelingsmethode voor en anderzijds een uitgebreide berekening van het maximaal tilgewicht (NIOSH methode) en het maximaal draaggewicht.
Vijf stappen
Om een risicoanalyse tillen en dragen uit te voeren wordt een methode voorgesteld, deels gebaseerd op de NIOSH methode. Er dienen vijf stappen doorlopen te worden:
1. Gewicht minder dan referentiegewicht (25kg)?
2. Snelle beoordeling tillen? (tabel)
3. Uitgebreide NIOSH-methode? (NIOSH calculator)
4. Totaal gewicht dragen <6000 kg en snelle beoordeling dragen? (tabel)
5. Rekenmethode maximaal draaggewicht (calculator draaggewicht)
1. Referentiegewicht: <25kg
Het referentiegewicht in de NIOSH methode is 23kg. Dit gewicht is aanvaardbaar voor 90% van de volwassen gemengde werkpopulatie (mannen en vrouwen samen). Wanneer men echter enkel kijkt naar de mannen, is 25kg aanvaardbaar voor meer dan 95% van deze doelgroep. Inclusieve ergonomie houdt ook rekening met vrouwen. Dan is 15kg het referentiegewicht voor 90% van de vrouwen in optimale omstandigheden.
2. Snelle beoordeling tillen
Wanneer het reële gewicht minder is dan het referentiegewicht, dan volgt een snelle beoordeling van het risico. Kan men positief antwoorden op alle sleutelvragen, dan beschouwt men het risico tillen van lasten als aanvaardbaar. Er is geen verdere berekening meer nodig. Dit geldt ook wanneer één van de limieten bereikt wordt. Men mag niet hoger dan 1m75 tillen of meer dan 15x/min in de NIOSH methode.
3. Uitgebreide NIOSH methode
Wanneer de situatie niet ideaal is (groen), maar ook niet extreem (rood), dan kan men het risico op overbelasting gaan kwantificeren aan de hand van een uitgebreide NIOSH methode. Dat betekent dat naast de klassieke zes factoren er nog extra factoren worden toegevoegd. Deze zijn allen opgenomen in een NIOSH calculator, die het maximaal tilgewicht berekent.
- Horizontale afstand last
- Verticale hoogte handen
- Verticale verplaatsing
- Frequentie
- Asymmetrie of torsie rug
- Contact met de last
— - Tillen met één hand
- Tillen met twee personen
- Meer dan 8 uur tillen
4. Gewicht <6000kg en snelle beoordeling
De NIOSH methode berekent het maximum gewicht dat men mag tillen onder bepaalde omstandigheden. Wanneer het reële gewicht lager is dan dit berekende maximaal tilgewicht, dan gaat men verder met de evaluatie van het dragen. Als limiet geldt hier maximaal 6ton dragen op een dag van 8 uren. Daarnaast volgt een snelle beoordeling van het dragen aan de hand van volgende sleutelvragen:4800/*
5. Rekenmethode maximaal draaggewicht
Kan men positief antwoorden op alle sleutelvragen, dan volgt een uitgebreide berekening van het maximaal draaggewicht naar analogie met de NIOSH methode. Deze calculator voor het maximaal draaggewicht combineert de verschillende factoren:
- Duur
- Afstand
- Positie handen
- Extra factoren
- Tillen met één hand
Voorbeeld
In een magazijn werken mannen gedurende 4 uur per dag om bestellingen klaar te zetten voor groot warenhuizen. Een automatisch magazijn levert de dozen aan op een transportband van 90cm hoog. De medewerker tilt vervolgens de doos en plaatst deze op de juiste pallet die bij een specifieke winkel hoort. Deze staat op een schaartafel en er is vrije ruimte rondom de pallet.
De gewichten die ze tillen variëren tussen 3 en 20 kg aan een frequentie van drie keer per minuut. Er zijn geen handvatten aan de dozen voorzien. De compacte dozen, 30x40x60, kan men met een haakgreep vastnemen .
Stap 1 : Gewicht < 23 kg
Doel is dat 90% van de mannen en vrouwen deze taak kan doen. Het referentiegewicht is dan 23kg. De reële gewichten variëren tussen 3 en 20kg, en blijven dus onder het referentiegewicht.
Stap 2 : Snelle beoordeling
Er zijn gewichten zwaarder dan 10kg. Het gemiddeld gewicht is wel 6kg, maar met een frequentie van 4x/min toch niet ideaal. Extreme situaties zijn echter niet van toepassing.
Stap 3 : Uitgebreide NIOSH-methode
In de NIOSH calculator kan men alle parameters invullen om het maximaal tilgewicht te kennen.
- Horizontale afstand : 30cm, midden van de doos: factor 0,83
- Verticale afstand : 90cm, dozen onderaan vastnemen: factor 0,96
- Verticale verplaatsing : minder dan 25cm: factor 1
- Frequentie: 3x/minuut: 0,55
- Rotatie rug : 0°, men staat recht voor de doos: factor 1
- Contact : redelijk omwille van haakgreep: factor 1
Het maximaal tilgewicht is 10kg voor 90% van de mannen en vrouwen. De berekende Lift Index is dus kleiner dan 1, ofwel de situatie is aanvaardbaar.
Stap 4 : Totaalgewicht < 6 000 kg en snelle beoordeling
Gedurende vier uur tillen aan een frequentie van 3x/minuut en een gemiddeld gewicht van 6kg, maakt 4320kg. Dat blijft onder de limietwaarde van 6 ton per dag. De rest van de dag werken deze mannen met de vorkheftruck en moeten ze niet meer tillen.
Het dragen is over een afstand tot 5 meter. Voor een werkduur van vier uur geldt dan als groene grenswaarde 4000kg. Deze wordt echter overschreden en dus is een verdere berekening van het maximale draaggewicht nodig.
Stap 5 : Bereken maximaal draaggewicht
In de calculator voor dragen kan men alle parameters invullen om het maximaal draaggewicht te kennen.
- Duur: 4u komt overeen met referentiegewicht van 5000kg
- Afstand: 2 – 5m, factor 0,8
- Positie handen: rond ellebooghoogte, 75 – 110cm, factor 1
- Extra factoren: geen handvatten, factor 0,8
- Twee handen: factor 1
Het maximale draaggewicht in deze omstandigheden is 3200kg. Met 4320kg in de reële omstandigheden wordt het maximum dus overschreden. De situatie blijkt uiteindelijk niet aanvaardbaar te zijn! Dit was reeds snel duidelijk omdat het referentiegewicht werd overschreden.
Tillen: NIOSH calculator – Draaggewicht calculator – NIOSH – multi NIOSH
Normen: ISO11228-1 – ISO11228-2 – ISO11228-3 – ISO11226 – ISO/TR12296