De NBN ISO 11226 norm beschrijft een manier om de belasting van statische houdingen te beoordelen. Langdurig eenzelfde ongunstige werkhouding aannemen kan immers leiden tot pijn en vermoeidheid.
Stap 1: Grenzen ISO 11226
In een eerste stap wordt steeds naar de gewrichtshoek gekeken of deze aanvaardbaar is voor bijna alle gezonde volwassenen. Dit brengt de belasting van de passieve structuren in kaart. Onderstaande figuur geeft bijvoorbeeld de grenswaarden aan voor buiging van de rug. Werken in een statische houding met de rug meer dan 60° gebogen is niet aanvaardbaar (5). Omgekeerd, een statisch gebogen rug van minder dan 20° is dan weer steeds aanvaardbaar (3).
Grenswaarden rompflexie uit ISO 11226.
(1) aantal minuten
(2) maximum aanvaardbare duur, 20% maximale volhoudduur
(3) aanvaardbare zone
(4) aanvaardbaar mits herstel
(5) niet aanvaardbare zone
(6) rompbuiging in graden
Stap2: Volhoud- en herstelduur
In de tweede stap bekijkt men de duur dat de statische houding wordt aangehouden. Dit is een maat voor spierwerk. De grenswaarde op de figuur (volle lijn) komt overeen met 20% van de maximale volhoudduur voor een gezonde volwassen populatie. Op een visueel analoge schaal van pijn (0-10), zou dit twee punten geven. Een statische houding met de rug 20° gebogen mag men maximaal 4 minuten continu aanhouden. Korter is geen probleem (4), langer is niet aanvaardbaar.
Op basis van de duur kan men ook de vereiste hersteltijd bepalen. De gezamelijke volhoudduur van inspanning en herstel zou meer dan 80% van de maximale volhoudduur moeten zijn. Wanneer men de rug 20° aangehouden buigt gedurende 4 minuten, dan is 12 minuten herstel nodig met een rechte rug.
- 4 minuten 20° gebogen rug = 20% maximale volhoudduur
- 12 minuten rechte rug = 100% maximale volhoudduur
- Gewogen gemiddelde van de 16 minuten is 80% maximale volhoudduur
Wanneer de statisch gebogen rug van 20° slechts 2 minuten wordt aangehouden, dan is een herstel van 4 minuten reeds voldoende.
- 2 minuten 20° gebogen rug = 40% maximale volhoudduur
- 4 minuten rechte rug = 100% maximale volhoudduur
- Gewogen gemiddelde van de 6 minuten is 80% maximale volhoudduur
Hoe korter de statische inspanning duurt, hoe korter ook de relatieve herstelperiode zal zijn. In het voorbeeld van 4 minuten statische inspanning, was een 3x zo lange hersteltijd nodig. Bij dezelfde inspanning gedurende 2 minuten, was het vereiste herstel slechts 2x zo lang.
Grenswaarden ISO 1226
Romp
De rompbuiging wordt gemeten als de hoek tussen de verticale en een lijn door de heupkop en C7 (zevende halswervel). De werkhouding wordt uitgedrukt ten opzichte van referentiehouding (neutrale positie).
| Rompbuiging | Duur |
| < 0° (extensie) | OK, mits volledige steun |
| 0 – 20° | OK |
| 20 – 60° | 20° : max. 4 minuten 30° : max. 3’15 40° : max. 2’30 50° : max. 1’45 60° : max. 1′ |
| > 60° | niet aanvaardbaar |
| Symmetrisch | OK |
| Geen kyphose in zit | OK |
Hoofd
De inclinatie van het hoofd is de hoek tussen de verticale en een lijn door de ooghoek en oorlel. Het verschil tussen de referentie- en werkhouding wordt gescoord. De nekbuiging is het verschil tussen de rompbuiging en hoofdinclinatie, of de hoek tussen het hoofd en de romp. Bijvoorbeeld: de romp staat in rust (referentiehouding) 4° voorwaarts ten opzichte van de verticale en het hoofd 71°. De referentie voor de nekbuiging is dan 67°.
| Hoofdinclinatie | Duur |
| < 0° (extensie) | OK, mits volledige steun |
| 0 – 25° | OK |
| 25 – 85° | 25° : max. 8minuten 35° : max. 6’50 45° : max. 5’40 55° : max. 4’30 65° : max. 3’20 75° : max. 2″10 85° : max. 1′ |
| > 85° | niet aanvaardbaar |
| Symmetrisch | OK |
| Nekbuiging | Duur |
| < 0° (extensie) | niet aanvaardbaar |
| 0 – 25° | OK |
| > 25 | niet aanvaardbaar |
Schouders
Abductie wordt gemeten tussen de verticale en de lijn door de gewrichten acromion-clavicula en humerus-radius. De zijwaartse beweging van de bovenarm tijdens de werkhouding wordt vergeleken met de referentiehouding.
| Abductie | Duur |
| 0 – 20° | OK |
| 20 – 60° | OK met ondersteuning |
| 20 – 60° | Zonder ondersteuning: 20° : 3′ 30° : 2’30 40° : 2′ 50° : 1’30 60° : 1′ |
| > 60° | niet aanvaardbaar |
| Extensie, adductie
Extreme exorotatie |
niet aanvaardbaar |
Voorarm en handen
| Houding |
| Geen extreme flexie/extensie elleboog |
| Geen extreme pronatie/supinatie |
| Geen extreme polshoudingen |
Variatie is het sleutelwoord om de fysieke en mentale belasting te doorbreken. Voorbeelden zijn afwisseling in taken, cyclusduur, moeilijkheidsgraad en voldoende autonomie, sociaal contact en leermogelijkheden.
Lees meer:
Normen: EN1335 – EN527 – EN1729 – EN12464 – EN1005 – EN14404
Normen: ISO11228 – ISO7730 – ISO11226