De ontwerprichtlijnen ergonomie voor kantoorinrichting geven een opsomming van criteria voor het mensgericht ontwerpen van een kantoor. De zorgen voor een gezonde en productieve werkomgeving. De ontwerprichtlijnen komen het best hun recht
Checklist ontwerprichtlijnen kantoorinrichting (.pdf)
Mensgerichte kantoorinrichting
Een kantoorinrichting moet tegemoet komen aan vier basistaken van een beeldschermwerker: concentreren, communiceren, samenwerken en ontspannen. Deze hebben elk hun specifieke eisen zodat er aparte ruimtes voor nodig zijn.
- Concentreren
- Communiceren
- Samenwerken
- Ontspannen
Concentreren vraagt een stille basiswerkplek met maximum zes personen in een ruimte. Communiceren staat voor videobellen en 1-op-1 overleg. Dit gebeurt best in kleine afgesloten ruimtes in de buurt van de basiswerkplek. Samenwerken is dan het vergaderen of projectwerk in groep. Daarvoor zijn grotere zalen nodig, aangepast aan de hybride context. Korte overlegruimtes zijn ideaal om staand of meer dynamisch in te richten. Ontspannen kan dan in de koffiecorner, eetruimte,… Ruime gangen met frisse kleuren stimuleren ontmoeting en hier mag uiteraard wel meer lawaai zijn.
De kantoorinrichting is best het resultaat van een participatief overleg met de kantoormedewerkers. Dat kan door een individuele bevraging, workshops per dienst of heatmaps van het huidige gebruik… Op die manier kan men de noden van een kantoor optimaal in kaart brengen. Dat betekent veelal ook dat wie vier dagen per week naar kantoor komt, recht heeft op een eigen vaste werkplek.
Verstelbare werkplek
Elke medewerker op kantoor heeft recht op een verstelbare werkplek. Dat betekent dat men in het ontwerp reeds goed kantoormateriaal voorziet, dat beantwoordt aan alle ergonomische eisen. Idee is dat de medewerker aankomt en enkel zijn laptop hoeft in te pluggen. De basisuitrusting is dan:
- Verstelbare bureaustoel (EN1335 of NPR1813)
- Verstelbare tafel of zit-statafel (EN527, 65-85cm of 65-125cm)
- Groot en verstelbaar scherm (>20”)
- Extern toetsenbord en muis
Om goed te kunnen werken heeft men uiteraard ook voldoende oppervlakte nodig en vrije werkruimte. Deze wordt gegarandeerd door de minimum aanbevelingen uit de NEN1824 te volgen:
- 5m² per basiswerkplek (stoel/tafel/scherm)
- 1m² per vrijstaande kast/deur/extra tafel
- 1,5m² per overlegplek (≤6 personen)
- 2m² per vergaderplek (>6 personen)
De doorgangen achter de werkplekken verzekeren een goede passage zonder de andere bureelwerkers te storen:
- 90cm vrije ruimte achter individuele werkplek
- 120cm vrije ruimte bij werkplekken naast elkaar
- 180cm vrije ruimte bij rug aan rug opstelling
Concentreren in een stille omgeving
Iedereen wil geconcentreerd kunnen werken en dat vraagt een stille omgeving. Dat kan door bij de kantoorinrichting vier strategieën te respecteren: akoestiek (ABC), organisatie, inrichting, akoestische etiquette.
Bij het ABC van akoestiek staat de A voor absorberen. Dat kan door absorberend materiaal op muren en plafond (absorptiewaarde >0,9). Een tapijt en akoestische afwerking in de kast helpen me het geluid te dempen.
Eilanden met maximaal zes personen dient men te scheiden door hoge wanden of muren, die het geluid effectief tegenhouden. Lage kasten en de panelen aan de bureautafel hebben slechts een beperkt effect. Op de basiswerkplek zou het dus stil moeten zijn, om te communiceren wijkt men uit naar de kleine ruimtes in de buurt. Deze spelregels kan men vastleggen in een akoestische etiquette.
Groene en gezonde omgeving
In een groene kantooromgeving heeft 75% van de werkplekken uitzicht op groen. In aansluiting daarmee streeft men ook maximaal naar daglicht op elke werkplek. Dit staat een goede algemene verlichting, met een gemiddelde verlichtingssterkte van min. 500 Lux niet in de weg. De EN12464 beschrijft naast de hoeveelheid licht ook parameters voor lichtverdeling, verblindingsgraad en kleurweergave. Op vlak van klimaat garandeert een ventilatiedebiet van min. 40m²/u/persoon steeds voldoende verse lucht. Een automatische aanpassing in functie van concentratie CO2 houdt deze steeds 900ppm.
Bewegen op kantoor
Een dynamische kantoorinrichting streeft naar bewegen op, rond, buiten en naar de werkplek. Minder zitten op de werkplek kan men realiseren door minstens 50% van de werkplekken dynamisch te ontwerpen. Zit-sta tafels zijn een efficiënte manier om dit te halen, maar ook staande overlegplekken. De implementatie van een zit-sta tafel gaat wel niet vanzelf en vraagt een multi-dimensionele interventie. Betrek daarvoor de juiste mensen.
Bewegen rond de werkplek zijn de centrale printer, vuilbak en koffiecorner. Aangeklede trappen of gangen met frisse kleuren, foto’s, motiverende opschriften,… nodigen ook uit om ze meer te gebruiken. Een zichtbare trap maakt het ook de eerste keuze boven de lift.
Een goede kantoorinrichting houdt ook rekening met de buitenomgeving. Bewegen buiten de werkplek kan een wandelpad zijn of een actieve buitenbestemming. Dat kunnen zitbanken, vijver, plaza, kunst,… zijn. Op die manier worden wandelvergaderingen ook interessant.
Tot slot kan de omgeving ook bewegen naar het werk stimuleren. Een overdekte fietsenstalling in de buurt van de ingang maken de fiets interessant. Douches om zich op te frissen en lockers om het fietsgerief in op te bergen, verlagen de drempel voor het actief pendelen. Een centrale ligging in de buurt van nutsvoorzieningen draagt daar uiteraard ook toe bij.
* Kantoorinrichting
Kantoor met focus – activity based – principes kantoorinrichting – landschapskantoren
* Kantoormateriaal
Bureaustoel – bureautafel – zit-sta tafel – scherm – curved monitor – toetsenbord – muis