Landschapskantoren zijn er vooral gekomen om economische redenen. Men bespaart immers heel wat in dure oppervlakte. Lawaai en gebrek aan privacy zijn de grootste ergernissen in een landschapskantoor. Het kort ziekteverzuim ligt daardoor een stuk hoger. Bij vrouwen is het langdurig verzuim zelfs meer dan dubbel zo hoog [1].
Communicatie en productiviteit verbeteren niet…
Op vlak van ergonomie zijn landschapskantoren geen aanrader. De gevolgen zijn immers niet positief. De privacy vermindert en daarmee ook de jobtevredenheid. Een open inrichting verhoogt de mentale werkbelasting en verstoort de interpersoonlijke relaties. De medewerkers kunnen zich moeilijker concentreren en irriteren zich aan de afleiding. Doordat er geen visuele afscherming is, heeft men geen controle over de interactie met anderen.
Wat de communicatie en productiviteit betreft, vindt het ene onderzoek geen verbetering en het andere juist een verslechtering. Het argument dat een landschapskantoor de communicatie bevordert, blijkt alleszins niet te kloppen [2, 3].
Goede akoestiek helpt
De menselijke spraak staat met stip op nummer één in de lijst van irritaties in een landschapskantoor, gevolgd door temperatuur en luchtkwaliteit. Lawaai verklaart 71% van de afleiding die men ervaart in een open ruimte en de cognitieve prestaties worden verstoord. Irrelevante spraak werkt vooral nadelig op taken die gebruik maken van het korte termijn geheugen zoals het opzoeken van informatie en nieuwe info herinneren [4].
Omwille van het lawaai dient een landschapskantoor steeds uitgerust te zijn met een akoestisch plafond, dat het geluid dempt. Hoge scheidingswanden houden eveneens het geluid tegen [5]. Een andere strategie is het geluid uit de open ruimte te halen door aparte ruimtes te voorzien voor telefoneren, overleggen, pauzeren, printen en geconcentreerd werk. Dat heet dan activity based werken.
Goede verlichting vermindert hoofd- en rugpijn
Bij Alacatel in Zweden stapte men over van individuele bureaus naar een landschapskantoor. Daarbij hadden ze specifiek aandacht voor verlichting en verblinding. Daarbij respecteerde men de basisrichtlijnen van een kantoorinrichting. De bureautafels stonden bijvoorbeeld loodrecht op het venster en op twee meter afstand. Blinden hielden de rechtstreekse zon buiten en de dikke CRT schermen maakten plaats voor platte LCD schermen.
Door de nieuwe verlichtingsarmaturen was de gemiddelde verlichtingssterkte 550 tot 620 Lux. Dat was een hele vooruitgang ten opzichte van de individuele kantoren. Resultaat was minder hoofdpijn en minder rugpijn. Een goede verlichting heeft ook een positief effect algemene beleving of op de zithouding [6].
Verstelbaar meubilair beter voor de bovenste ledematen
In een Nederlands overheidsbedrijf verliet men de bureaus per twee verlaten voor een nieuw landschapskantoor. Daar kregen de medewerkers ook verstelbare bureautafels. Een training maakte het gebruik van het nieuwe meubilair duidelijk. Na vijftien maanden waren de klachten aan de bovenste ledematen gedaald van 33% naar 22%.
Nieuwe kantoorconcepten worden vaak ook geïntroduceerd zonder betrokkenheid van de werknemers. Dit kan het gedrag van de medewerkers beïnvloeden. Een participatieve aanpak is nodig om de afwisseling tussen de werkplekken (thuis, gedeelde bureaus, projecttafel, telefooncellen, lounge,…) beter te benutten [2].
Bronnen:
[1] Danielsson CB, Chungkham HS, Wulff C, Westerlund H. 2014 Office design’s impact on sick leave rates, Ergonomics, 57:2, 139-147.
[2] Meijer EM, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK. 2009 Effects of office innovation on office workers’ health and performance. Ergonomics 52 (9): 1027-1038.
[3] De Croon EM, Sluiter JK, Kuijer PP, Frings-Dresen MH. 2005 The effect of office concepts on worker health and performance: a systematic revaiew of the literature. The effect of office concepts on worker health and performance: a systematic review of the literature. Ergonomics 48(2):119-34.
[4] Bergström J, Miller M, Horneij E. 2013 Work environment perceptions following relocation to open-plan offices: a twelve-month longitudinal study. Work. DOI 10.3233/WOR-131798.
[5] Passero CRM, Zannin PHT. 2012 Acoustic evaluation and adjustment of an open-plan office through architectural. Applied Ergonomics 43 (6): 1066-1071.
[6] Helland M, Horgan G, Kvikstad TM, Garthus T, Aarås. 2011 Will musculoskeletal and visual stress change when Visual Display Unit (VDU) operators move from small offices to an ergonomically optimized office landscape? Applied Ergonomics 42 (6): 839-845.
Lees ook: kantoor van de toekomst – hybride werken – activity based werken – thuiswerken – dynamisch kantoor – het nieuwe werken – gezonde gebouwen – landschapskantoren – principes kantoorinrichting