Langdurig werken aan een beeldscherm kan bijdragen aan vermoeide ogen op het einde van de dag. Om het visueel comfort van de werknemers te verbeteren, is het zinvol om bij de aanschaf van een nieuw beeldscherm zich te laten leiden door een aantal ergonomische criteria zoals de grootte en leesbaarheid. Daarnaast spelen andere factoren zoals opstelling, verlichting en binnenklimaat uiteraard ook een rol.
Algemene criteria
- Hoogteverstelbaar: > 16 cm
- Mat scherm met anti-reflectie coating
- TCO 5.0 label (kwaliteitslabel ergonomie, straling, energie, milieu)
- Dotpitch: > 0.28 mm
- Helderheid: > 250 cd/m²
- Contrast: > 450:1
Grootte beeldscherm
Hoewel een 19″ scherm vaak goed dienst deed, is een formaat van 22″ of 24″ de standaard. Er kan dan meer info op het beeldscherm. Een groter scherm betekent evenwel niet dat de tekens op het scherm groter worden of de leesbaarheid verbetert. De schermresolutie wordt immers ook groter. Hoe hoger de resolutie is, hoe scherper de details, maar hoe kleiner de tekens. Een maat voor de tekengrootte is “dot pitch” , wat staat voor de pixelgrootte. Opdat de letters makkelijk gelezen kunnen worden, is een dot pitch van minstens 0.28 mm nodig. Zo kan oogvermoeidheid na 8 uur werken achter een beeldscherm vermeden worden.
| Scherm | Grootte | Resolutie | Dot pitch |
| Flatscreen | 19″ | 1280×1024 | 0.294 mm |
| Flatscreen | 19″w | 1440×900 | 0.285 mm |
| Flatscreen | 22″w | 1920×1080 | 0.248 mm |
| Flatscreen | 24″w | 1920×1080 | 0.277 mm |
| Flatscreen | 27″w | 2560×1440 | 0.233 mm |
| Curved | 34″uw | 3440×1440 | 0.232mm |
De tekengrootte op het scherm kan men ook handmatig aanpassen. Binnen Word en Excel heb je steeds een zoom-functie zodat het beeld op bvb. 125% verschijnt. Om de tekst van een website groter te maken, kan je ctrl + induwen.
Eén of twee schermen?
Het klassieke 19″ scherm is een referentie op vlak van leesbaarheid en oogvermoeidheid. Wie enkel brieven typt in Word heeft hier voldoende aan. Grotere beeldschermen hebben steeds een breedbeeld formaat (w), waarbij 16:9 de standaard beeldverhouding wordt. De boekhouder krijgt 30% meer kolommen te zien in Excel of de tekenaar heeft extra plaats om al zijn taakbalken te plaatsen… De taak bepaalt welk type scherm het beste past.
Een breedbeeld scherm is vooral handig wanneer meerdere applicaties tegelijk worden gebruikt. Doordat de programma’s open blijven staan, daalt het aantal muisklikken. Dit werkt sneller en men maakt minder fouten. Een 24″ formaat combineert dan een hoge schermresolutie met een aanvaardbare leesbaarheid. Hoe groter het scherm, hoe hoger de productiviteit. Een 22″ formaat is minder interessant omdat met een hoge resolutie de tekengrootte te klein wordt.
Twee schermen bieden nog meer schermoppervlak en informatie. Interessant voor wie met één hoofdprogramma werkt, dat veel plaats nodig heeft (boekhouder, tekenaar, grafisch designer). De verschillende ondersteunende applicaties kunnen dan op een tweede scherm geopend worden. De argumenten van snelheid en minder muisklikken zijn ook hier van toepassing. Bij copy paste taken zouden twee monitoren nog productiever zijn dan één. Wanneer de twee schermen identiek zijn in grootte en resolutie, moeten de ogen niet telkens aanpassen. De monitoren staan best tegen elkaar zodat ze één groot vlak vormen.
Het hoofdscherm staat recht voor, bij gelijkwaardig gebruik van de twee schermen is dat het midden.
Netbooks, notebooks of laptops
De laptopschermen worden kleiner en kleiner. In combinatie met een hoge resolutie wordt de leesbaarheid echter een probleem. Wanneer het scherm van de laptop kleiner is dan 17″ dan wordt bij langdurig gebruik (>2 uur) beter een groot extern scherm gebruikt. De laptop zelf kan eventueel gebruikt worden als tweede scherm om mails te checken of hulpprogramma’s te openen. De bovenrand van de schermen moeten wel op gelijke hoogte komen.
Laptop schermen vanaf 17″ met een lagere resolutie laten toe om een hele dag te werken zonder de ogen te vermoeien. Kleinere schermen of hogere resoluties zijn enkel geschikt voor (jonge) mensen met een scherp zicht, maar dat is niet standaard weggelegd voor de doorsnee medewerker. In de meeste gevallen zal dus een extern scherm de beste keuze zijn.
| Scherm | Grootte | Resolutie | Dot pitch |
| iPad 2 | 9.7″ | 1280×1024 | 0.19 mm |
| Netbook | 10.1″ | 1024×600 | 0.216 mm |
| Notebook | 13.3″ | 1366×768 | 0.216 mm |
| Notebook | 15.4″ | 1280×720 | 0.27 mm |
| Notebook | 15.4″ | 1366×768 | 0.25 mm |
| Notebook | 17.3″ | 1366×768 | 0.28 mm |
| Notebook | 17.3″ | 1600×900 | 0.24 mm |
Mat of glanzend scherm
In kantooromgeving is een mat scherm aangewezen om reflectie van de aanwezige lichtbronnen te vermijden. De huidige kantoren zijn vaak uitgerust met veel en grote vensters zodat lichtinval reëel is. Op een mat scherm met ontspiegeld glas of een anti-reflectiecoating is dat geen probleem, een blinkend scherm echter wordt snel onleesbaar. Een laptop heeft flexibiliteit als voordeel omdat men op wisselende locaties kan werken. Deze zijn weliswaar niet altijd gunstig op vlak van licht. Een mat scherm laat dat beter toe dat zonder storende reflecties in het scherm.
Toch zijn er ook voorstanders van een glanzend scherm. Grafische ontwerpers, gamers, ICT’ers hechten veel belang aan een goede beeldkwaliteit. Een blinkend scherm heeft dan een scherp en helder beeld met een groot contrast en rijke kleuren. Voor het bekijken van films of foto’s is dat ideaal. Het is ook deze doelgroep die vaak kiest voor hoge resoluties. Op vlak van ergonomie in werksituaties zijn deze keuzes echter niet geschikt al standaard voor alle medewerkers (met goed en minder goed zicht).
* Beeldscherm
ergonomische criteria – polariteit – beeldschermfilters – curved monitor
* IT materiaal
scherm – toetsenbord – muis – laptophouder – documenthouder – voetensteun
* Oogvermoeidheid
oogvermoeidheid – LCD schermen – beeldschermbril