Een positieve polariteit van een beeldscherm betekent donkere letters op een lichte achtergrond. Een negatieve polariteit is dan het omgekeerde: lichte letters op een donkere achtergrond. Een positieve polariteit leidt daarbij tot een betere prestatie bij het lezen van lange teksten op een scherm. Tegelijk moet het voordeel ook niet overdreven worden. Het is eerder de luminantie of helderheid van het scherm die bepalend is en subjectief merkt men niet zo veel verschil.
Hoge helderheid
Een lichte achtergrond heeft doorgaans een hogere helderheid of luminantie. Dat zorgt ervoor dat oogspiertjes reflexmatig meer samentrekken en men dus een kleine pupildiameter heeft. Hierdoor krijgt men een scherper beeld en een beter dieptezicht. Een beter gezichtsvermogen zorgt ervoor dat men kleine tekens beter kan lezen en op het einde van de dag ook minder oogvermoeidheid ervaart.
Een positief contrast geeft een betere leesbaarheid omwille van de hogere helderheid. Toch zou men ook met een donkere achtergrond een hogere helderheid kunnen creëren. Dat klopt, de leesbaarheid zal dan inderdaad ook verbeteren. Leesbaarheid wordt daarbij gemeten door het aantal fouten die men detecteert bij het lezen van een tekst op het scherm. Toch hebben schermen met een positieve polariteit doorgaans een hogere helderheid, waardoor de leesprestatie beter is.
Leeftijd
Het gunstige effect van een positieve polariteit is meer uitgesproken op jonge leeftijd. De oogspiertjes werken dan immers nog goed en kunnen vlot scherpstellen. Met het ouder worden begint deze eigenschap af te nemen. Dat is ook de reden dat een bril hier vaak moeten bijspringen. Toch is er ook op oudere leeftijd nog steeds een effect van positieve polariteit op de leesprestatie en het gezichtsvermogen.
Met een positief contrast van het beeldscherm ziet men scherper waardoor men beter kan lezen met minder ongemak. Dat uit zich in minder oogvermoeidheid en een betere concentratie. Hoewel de verschillen tussen een positieve en negatieve polariteit niet spectaculair zijn, kunnen deze verschillen op het einde van een hele dag beeldschermwerk toch wel een betekenisvol verschil maken.
Grootte lettertype
Voor een goede leesbaarheid dient de verhouding van de lettergrootte tot de kijkafstand minimum 1:200 te zijn. Dat wil zeggen dat op een kijkafstand van 1 meter het teken op het scherm 2cm hoog is. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat een groter lettertype leidt tot een betere leesbaarheid. Een lettertype met 14pt leest sneller en makkelijker dan 8pt.
Omgekeerd heeft een positieve polariteit vooral een betere leesbaarheid bij kleinere tekens zoals op een kleine laptop of GSM. Dit komt omdat men deze nog steeds scherp kan zien. Bij een negatief contrast speelt immers het “irradiation effect”, het overvloeien van de witte letters in de donkere achtergrond. Dat maakt dat bij heldere letters de tekens minder scherp worden voor de ogen. In nieuwe software is het daarom ook steeds belangrijk dat men de tekengrootte zelf kan regelen en groter maken.
Contrast
Bij de polariteit van een beeldscherm draait het om het contrast tussen de letters en de achtergrond. Hoe hoger het contrast, hoe beter. Die grote contrasten zijn makkelijker te realiseren op een scherm met lichte achtergrond. Dat komt omdat een lichte achtergrond reeds een hoge helderheid heeft. Bij een donkere achtergrond zal men vooral de helderheid van de gekleurde letters moeten opdrijven, waardoor de tekens meer kunnen gaan overvloeien in de achtergrond (irradiation effect).
Toch kan men dus ook een goed contrast creëren met een zwarte achtergrond en fel gekleurde lijnen. Deze toepassing ziet men bijvoorbeeld bij Autocad. Technische tekenaars die gedetailleerd moeten werken, realiseren zo een goede zichtbaarheid. Het snel waarnemen van details kan even goed bij een negatieve polariteit. Apps op de smartphone krijgen steeds vaker een donkere achtergrond. Bij kort gebruik hoeft dat geen nadeel te zijn om snel details waar te nemen en goed te kunnen lezen.
De aanbeveling van een positief contrast vanuit ergonomie is een goed advies. De verklaring zijn echter niet zozeer de kleuren op zich, maar wel de helderheid van het scherm en het verschil in contrast tussen letters en achtergrond.
Bron: De Vocht Sofie 2022. De invloed van de polariteit op een computer display op leesbaarheid, gezichtsvermogen, leesprestatie en oogvermoeidheid. Paper beeldschermwerk, Specialisatie ergonomie, Odisee.
* Beeldscherm
ergonomische criteria – polariteit – beeldschermfilters – curved monitor
* Oogvermoeidheid
oogvermoeidheid – LCD schermen – beeldschermbril