De fysieke activiteitsparadox stelt dat fysieke activiteit in de vrije tijd positief is voor de gezondheid, maar dat fysieke activiteit tijdens het werk juist een negatieve gezondheidseffecten heeft. Voldoende bewegen blijkt dus afhankelijk te zijn van de context waarin het gebeurt. Fysiek werk als gratis fitness blijkt dus niet te kloppen.
Fysieke activiteitsparadox
Een half uur per dag matig intensief bewegen is voor een bureelwerker niet altijd evident. Voor wie fysiek werk doet daarentegen, is dat een peulschil. Een orderpicker, bouwvakker of operator is immers de hele dag in de weer. De fysieke activiteitsparadox is echter dat deze beweging niet tot een betere gezondheid leidt.
Er is immers een verband tussen fysiek zwaar werk en vroegtijdig overlijden door alle oorzaken. Als er specifiek naar hart- en vaataandoeningen gekeken worden, hebben vooral mannen een verhoogd risico. Intensief en lang bewegen op het werk is niet gezond. Deze fysieke activiteitsparadox stelt dat er in beweegrichtlijnen een onderscheid moet gemaakt worden tussen fysieke inspanningen op het werk en in de vrije tijd.
Fysieke activiteit tijdens de vrije tijd bevordert immers de gezondheid en vermindert lichamelijke klachten, ziekteverzuim en vroegtijdig overlijden. Paradoxaal genoeg doet zware fysieke activiteit op het werk deze parameters juist toenemen. Fysieke activiteiten in de vrije tijd zijn doorgaans dynamisch en gevarieerd met voldoende rustperiodes en herstel. Tijdens het werk zijn activiteiten meer monotoon en statisch, vaak zonder voldoende herstel en rust.De
Hypothesen fysieke activiteitsparadox
1. Te lage intensiteit en te lang
Werken gebeurt vaak aan een lage intensiteit gedurende vele uren zonder al te veel rust. Deze intensiteit is echter te laag en de duur te lang om de cardiovasculaire gezondheid te onderhouden of verhogen. Om de fysieke fitheid te verbeteren dient men aan een hoge intensiteit (60-80% van je maximum) te oefenen en dit voor een kortere periode.
2. Hartslag over 24 uur is verhoogd
Mensen die fysiek zwaar werk doen hebben een verhoogde hartslag over 24 uur. De hartslag stijgt niet alleen tijdens de inspanning, maar blijft ook daarna nog verhoogd. Zwaar werk gedurende een lage periode verhoogt daarbij de hartslag over 24 uur. Dat is een groot verschil met intensief sporten in de vrije tijd.
3. Bloeddruk over 24 uur verhoogd
Fysiek werk met zwaar tillen en statische houdingen verhoogt de bloeddruk over 24 uur. Spiercontracties tijdens het manueel hanteren van lasten en langdurige statische werkhoudingen verhogen de bloeddruk meteen. Een langdurige blootstelling hieraan maakt dat de bloeddruk ook na de werkuren verhoogd blijft.
4. Minder herstel
Fysiek werk gebeurt vaak zonder veel pauzes. Lange periodes van fysieke activiteit zonder voldoende herstel kunnen dan vermoeidheid en uitputting veroorzaken. Dat verhoogt op zijn beurt het risico op hart- en vaataandoeningen. Voorbeelden zijn lange werkweken kloppen of extreme uithoudingstrainingen.
5. Minder regelmogelijkheden
Fysieke jobs gaan vaak gepaard met minder regelmogelijkheden. De controle over taken, snelheid, werkroosters, beschermende kledij, psychosociale stressoren en de omgeving is veelal beperkt. Dit kan bijdragen tot de nadelige effecten van bewegen op het werk. In de vrije tijd kan men wel steeds veilige omstandigheden kiezen.
6. Meer ontsteking
Fysieke activiteit op het werk verhoogt het niveau van ontsteking. Tijdens een inspanning put men immers het lichaam wat uit en daarna herstelt men. Gedurende dit hele proces blijven de kenmerken van ontsteking aanwezig. Fysiek zwaar werk over lange tijd en over meerdere dagen zonder voldoende herstel maakt echter dat de ontsteking aanhoudt. Dit zou dan weer bijdragen tot atherosclerose en andere hart- en vaataandoeningen.
Bronnen:
* Coenen P. 2018 Do highly physically active workers die early? A systematic review with meta-analysis of data from 193 696 participants. Br J Sports Med 2018, 52:1320-1 [Link]
* Holterman A. 2018 The physical activity paradox: six reasons why occupational physical activity (OPA) does not confer the cardiovascular health benefits that leisure time physical activity does. Br J Sports Med 2018, 52: 149-150 [Link]
Begrippen: ergonomie – ergonoom – ergonomisch – opleidingen – ergonomievereniging – human factors – universal design – design for all – RSI – MSA – Goldilock – Fatigue Failure Theory – WELL standard– fysieke activiteitsparadox