De wetgeving ergonomie is te vinden in de Codex Welzijn op het werk. Daarin is zelfs een apart boek aan ergonomie gewijd: Boek VIII Ergonomie op het werk. Toch zijn er nog meer aanknopingspunten. Hieronder volgt een overzicht van alle wetgeving ergonomie en waar ze te vinden is in de nieuwe structuur van de codex.
Boek VIII. Ergonomie op het werk
De wetgeving ergonomie kent eigenlijk steeds hetzelfde stramien: voorkomen, risicoanalyse, passende maatregelen, opleiding en gezondheidstoezicht. Deze structuur kan men dus voor de verschillende ergonomische risico’s invullen.
Titel 1. Algemene bepalingen [pdf]
Deze wetgeving beschrijft ergonomie als het aanpassen van het werk aan de mens. Bij het ontwerp, herinrichting of aanpassing aan een werkpost dient men een risicoanalyse ergonomie uit te voeren. Dit omvat het opsporen van ergonomische risico’s en bespreken van ergonomische risicofactoren. De maatregelen dient men jaarlijks te evalueren en op te nemen in het jaaractieplan en globaal preventieplan.
Titel 2. Werken met beeldschermen [pdf]
Werken met beeldschermen is een vaste waarde in de wetgeving ergonomie. Ondanks de nieuwere Codex, is de oude wetgeving uit 1993 integraal overgenomen. Het risico voorkomen, beoordelen en opleiding van nieuwe medewerkers zijn dus nog steeds de ingrediënten. De bijlagen beschrijven een aantal minimale eisen aan stoel, tafel, omgeving,… Door het wegvallen van de periodieke medische onderzoeken in 2016, ligt er meer focus op vijfjaarlijkse risicoanalyse en bevraging van lichamelijke en geestelijke belasting.
Titel 3. Manueel hanteren van lasten [pdf]
Manueel hanteren van lasten is een brede term die tillen, trekken en duwen, repetitief werk en verplaatsen van personen omvat. Dit is waarschijnlijk het meest voorkomende risico op de werkvloer. De codex heeft ook hier de oude wetgeving uit 1993 gekopieerd. Deze omschrijft de gekende verplichtingen: voorkomen, beoordelen, maatregelen, informatie/opleiding en medisch toezicht.
Titel 4. Werk- en rustzitplaatsen [pdf]
Het risico staand werken heeft in de Belgische wetgeving een ruime interpretatie. Het is van toepassing bij alle activiteiten die in een verticale houding gebeuren op de voeten. Dat kan staand werken op een beperkte ruimte zijn, maar ook vermoeiend werken op de voeten. Men dient minstens de duur en de intensiteit te beoordelen. Indien er een verhoogd risico op overbelasting aanwezig is, is een periode van zittend werken nodig ofwel zittend pauzeren (2×15’).
Boek III. Arbeidsplaatsen [pdf]
De wetgeving ergonomie gaat echter verder dan codex boek VIII over ergonomie op het werk. Codex boek III Arbeidsplaatsen heeft immers interessante aanknopingspunten voor ergonomie op kantoor of voor de omgevingsfactoren. Uitrusting gaat over de benodigde ruimte in een kantoor (NEN1824). Verlichting gaat over de verlichtingssterkte, lichtverdeling, kleurweergave en de verblindingsgraad van de armaturen (EN12464). Verse lucht heeft impact op de productiviteit en het tegengaan van onaangename virussen.
- Hoofdstuk II de uitrusting: benodigde ruimte
- Hoofdstuk III verlichting: EN12464
- Hoofdstuk IV luchtverversing: concentratie CO2
- Hoofdstuk V temperatuur
- Hoofdstuk VI de rustlokalen.
Boek IV. Arbeidsmiddelen
Ook voor alle nieuwe arbeidsmiddelen geldt er een wetgeving rond ergonomie. Arbeidsmiddelen moeten namelijk geschikt zijn zodat ze veiligheid en gezondheid van de medewerkers waarborgen. Titel 2 beschrijft de bepaling voor alle arbeidsmiddelen. Daarbij is expliciete aandacht vereist voor de houding die wordt aangenomen tijdens het werk en de ergonomische beginselen. Deze maken dus essentieel onderdeel uit van de procedure “drie groene lichten” [link]. Daarnaast geldt er ook nog meer specifiek de Europese Machine Verordening.
Boek V. Omgevingsfactoren en fysische agentia
Dit boek beschrijft de wetgeving over het raakvlak tussen ergonomie en arbeidshygiëne.
Titel 1 thermische omgevingsfactoren gaat over actiewaarden voor het werken in een warme of koude omgeving. Toch verwijst de codex hier ook naar naar de comfortwaarden, die meer relevant zijn voor de ergonomie. [link]
Titel 2 over lawaai geeft de actie- en grenswaarden aan voor geluid. Achterliggend doel is ook hier het vermijden van gezondheidsschade. [link]
Titel 3 doet hetzelfde voor trillingen. Hierin zijn de actie- en grenswaarden terug te vinden voor globale lichaamstrillingen en hand-arm trillingen. Vooral globale lichaamstrillingen die inwerken op de wervelkolom zal belangrijk voor ergonomie. [link]
Boek X. Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën
Voor ergonomie zijn vooral de nachtarbeiders en werknemers in ploegendienst interessant (titel 1). Ook het vroegere KB Moederschapsbescherming (titel 5) beschrijft zwaar tillen en manueel hanteren van lasten als risico. [link]
Boek II. Organisatorische structuren en sociaal overleg
Titel 4. Vorming en bijscholing van preventieadviseurs beschrijft de voorwaarden waaraan een preventieadviseur ergonomie moet voldoen. Daarnaast wordt gewezen op de permanente bijscholing voor alle preventieadviseurs. [link]
* Wetgeving ergonomie:
Wetgeving ergonomie – algemene bepalingen – beeldschermwerk – manueel hanteren van lasten – werk- en rustzitplaatsen
* Andere wetgeving:
Arbeidsplaatsen – thermische omgeving – trillingen – moederschapsbescherming – machine verordening