Beeldschermwerk is een vaste waarde in de ergonomie. Het oorspronkelijke KB uit 1993 is daarom opgenomen Codex boek VIII “Ergonomische belasting” titel 2 Beeldschermen [link]. Hoewel de computerwereld de voorbije 20 jaar gigantisch snel geëvolueerd is, is de inhoud van de wetgeving niet gewijzigd. Verplichtingen van de werkgever zijn: het risico voorkomen, de risicoanalyse en opleiding van (nieuwe) medewerkers. De bijlagen van de codex beeldschermen beschrijven een aantal minimale eisen aan stoel, tafel, omgeving,…
Wat is werken met beeldschermen?
Werken met een beeldschermen is zoals we vandaag het klassieke computerwerk kennen… Dat betekent geen kassawerk, scherm in een vorkheftruck of typmachine, enz…
De werkgever bepaalt voor welke werknemers het risico van toepassing is. Als criterium geldt daarbij veelal 4 uur per dag of 20 uren per week werken achter een computer. Dit veronderstelt wel een groot scherm. Voor mensen die werken op een kleiner scherm hanteert men best een iets strenger criterium. Op een laptop of tablet is de tekengrootte immers kleiner dan op een groot scherm. Dat heeft zijn invloed op klachten aan de ogen.
- Groot scherm: meer dan 4 uur per dag op het werk (of 20u per week)
- Laptop: meer dan 2 uur per dag
- Tablet: meer dan 30min per dag
Wat moet werkgever doen?
De verplichtingen voor de werkgever zijn een risicobeoordeling, passende maatregelen en informeren. Minstens om de vijf jaar dient er een risicoanalyse te gebeuren op het niveau van een groep beeldschermposten en op het niveau van het individu. Dit gaat dan over alle welzijnsrisico’s met nadruk op de ogen, lichamelijke en mentale belasting. Op basis van de resultaten dient men dan maatregelen te nemen om de risico’s te voorkomen.
Eventueel wordt de risicoanalyse aangevuld met een bevraging van de medewerkers over de werkomstandigheden of hun gezondheidsproblemen.
Nieuwe medewerkers dienen een opleiding te krijgen over hoe ze hun werkplek correct kunnen instellen. Codex beeldschermen stelt ook dat men alle medewerkers moet informeren over de risico’s en genomen maatregelen.
Hoe risico beoordelen?
Een risicobeoordeling beeldschermwerk gebeurt meestal met een checklist of (online) vragenlijst. Voor de risicoanalyse van een groep werkposten, is een bevraging interessant. Dit houdt in dat men per werknemer inventariseert over welke stoel, tafel en scherm hij beschikt en dit aftoetst aan de geldende normen. Per kantoorruimte gebeurt dat ook voor de omgevingsfactoren: oppervlakte, verlichting, geluid en klimaat. Dat is een eerste voorwaarde om ergonomisch te kunnen werken.
Voor een risicoanalyse op een individuele werkplek, is een checklist interessant. Daarbij bekijkt men of de tafel, stoel, scherm goed staan ingesteld. Aanpassingen doet men zoveel mogelijk tijdens het werkplekbezoek. Voor mensen met specifieke klachten, kan er gezocht worden naar specifieke oplossingen.
Welzijnsbevraging : algemene bevraging per dienst/afdeling
RAB checklist : voor werkpostbezoek
Hoe informatie over werkmethode geven?
Opleiding over hoe medewerkers hun werkplek correct kunnen inrichten of instellen, is zinvol voor zowel nieuwe als ervaren medewerkers. Een goed gebruik van de bureaustoel, tafel en scherm vraagt herhaling en permanente bewustmaking om te komen tot een duurzame gedragsverandering.
– Tips beeldschermwerk
– Self-assessment werknemers (link)
– Poster beeldschermwerk (.pdf)
Wat staat er in de bijlage VIII.2-1?
In de bijlage staan een aantal minimum vereisten aan stoel, tafel, omgeving, interface, enz…. Meest opvallend is dat een bureaustoel verstelbaar moet zijn op vlak van zithoogte, hoogte en helling van de rugleuning. Het toetsenbord moet ook los staan van het scherm. Langdurig werken op een laptop vraagt dus een apart toetsenbord en muis.
Over het algemeen blijven de eisen laag en vaag, zodat de internationale normen een praktische invulling kunnen geven.
– Stoel: EN 1335
– Tafel: EN 527
– Scherm: TCO 5.0
– Toetsenbord: los van scherm
– Oppervlakte: NEN 1824
– Verlichting: EN 12464
– Geluid: NPR 3438
– Klimaat: ISO 7730