Langdurig staan op dezelfde plaats tijdens het werk, gaat soms na een tijd ongemak geven aan de benen en lage rug. Hetzelfde geldt voor lang ter plekke staat om bijvoorbeeld te strijken. Als oplossing wordt vanuit ergonomie vaak een voetensteun tijdens het staan voorgesteld. Hier kan men afwisselend een voet op steunen om de rug te verlichten. Maar is dit effectief? Ja.
Interventies om rugpijn te verminderen
Mensen die rugpijn krijgen van langdurig staan vertonen twee mechanismen, die de rugpijn kunnen verklaren: de holte in de lage rug is meer uitgesproken tijdens het staan en de bilspieren spannen zich gelijktijdig aan beide zijden meer aan. Mensen zonder rugpijn hebben dit minder.
Met deze parameters in het achterhoofd werden in deze studie vier situaties vergeleken:
– Vlakke grond
– Eén voet op een voetensteun (20cm)
– Hellend vlak (16° naar voor)
– Schredestand, de ene voet voor de andere
Voetensteun staan
De houding in de holte van de lage rug vertoonde een lichte afvlakking wanneer één voet op een voetensteun stond. Dit is positief tegen het ontwikkelen van lage rugpijn tijdens het staan. Deze afvlakking was niet zichtbaar bij het staan op een vlakke ondergrond of hellende vloer. De holte in de lage rug bevindt zich in deze situaties bijna in een extreme positie.
Wat de spieractiviteit van de bilspieren betreft was het samenspannen minder aanwezig tijdens de interventies: voetensteun, hellend vlak en schredestand. Er was wel een verschil tussen mensen die wel of geen rugpijn krijgen van het lang staan. Bij wie geen rugpijn ontwikkelt, is het samenspannen van de spieren sowieso minder aanwezig.
Hellend vlak
Het staan op een hellend vlak bleek geen succesvolle maatregel om rugpijn te voorkomen bij langdurig staan. Een afvlakking van de lage rug werd in deze studie niet gevonden. Mogelijks verandert wel de houding in de heupen, waardoor het lichaamszwaartepunt zich naar achter verplaatst. Dat kan verklaren waarom een eerdere studie wel een positief effect vonden bij een hellend vlak.
Schredestand
Hetzelfde mechanisme werd toegeschreven aan het staan in schredestand. De romp zou dan licht voorwaarts hellen met een verschuiving van het zwaartepunt naar de voorvoet toe. Deze verplaatsingen van het zwaartepunt zouden de rug telkens anders belasten en zo rugpijn tegengaan. In deze studie werd daar echter niet naar gekeken.
Besluit
Het staan met één voet op een verhoogje is de meest effectieve maatregel om tijdens het langdurig staan het ontwikkelen van rugpijn tegen te gaan. Afwisseling met zittende pauzes of een meer zittende houding op een stahulp pakt het langdurig staan evenwel meer bij de bron aan.
Bron: Fewster ea 2017. The effect of standing interventions on acute low-back postures and muscle activation patterns. Appl Ergon 58: 281-286.
Lees ook:
Oplossingen staand werken
Risicoanalyse staand werken
Langdurig staan als gezondheidsrisico
Zittend of staand werken
Stasteun – zadelstoel
Stamatten
Voetensteun bij staand werken
Muscle twitch force voor vermoeide benen
VerV tool staand werken