Een ergonomische mat is een dikke rubberen mat, die zorgt voor een zachte ondergrond. Bovendien heeft een echte ergonomische mat ook bubbeltjes. Door het verplaatsen van het lichaamsgewicht op de voeten kan men deze indrukken. Dit zorgt voor een drukverschillen in de kuitspier, wat voldoende is om de spierpomp te activeren. Daardoor is er een betere doorbloeding richting hart. Ergonomische matten of een zachte ondergrond verminderen zo de vermoeidheid in de benen en lage rug.
Minder ongemak
Een ergonomische mat geeft minder vermoeidheid en ongemak in de benen en lage rug tijdens assemblage. Eenzelfde effect vindt men voor zachte inlegzolen. Oudere medewerkers zouden nog meer voordeel hebben van ergonomische matten. Ze hebben dan ook vaker lichamelijke klachten aan de gewrichten in vergelijking met jongere medewerkers. Deze resultaten maken een ergonomische mat die moeite waard om eens te testen bij staand werken [1].
Voorwaarde is dat de rubberen mat voldoende dik is, minimum 1,5cm. Bij statisch ter plaatse staand werken storen de bubbeltjes doorgaans niet. Wanneer men echter de voeten moet verplaatsen, kunnen deze wel storen. Door het inzakken van de bubbeltjes blijft de voet staan en draait men in de knie. Daarom bestaan er aangepaste mat met terug een vlakke bovenlaag op de bubbeltjes. Zo combineert men het verend effect en het draaien van de voeten. Best stemt men af met de leverancier wat de meest geschikte ergonomische mat is om te testen in functie van de sector of specifieke activiteit.
Effectief vanaf 2u statisch staan
Een ergonomische mat wordt aangeraden wanneer men 2 uur per dag of meer staand werkt in dezelfde houding. Chirurgen ervaren zo minder pijn en vermoeidheid na het opereren op een zachte ondergrond. Het voordeel van de ergonomische matten manifesteert zich vooral vanaf twee uur staand werken. Men spreekt dan ook van anti-vermoeidheidsmatten [2].
De verklaring voor minder pijn in de benen is dat door een ergonomische mat er minder veneuze pooling is. Er is minder zwelling van de benen doordat het bloed vlotter richting het hart wordt gepompt. De beenomtrek of zwelling neemt dan ook toe met de duur dat medewerkers staand werken. Vooral de eerste twee uur bouwen de ongemakken en klachten zich op. Toch duurt het langere tijd vooraleer een voordeel te merken is van een zachte ondergrond op de beenzwelling [3].
Een reden kan ook zijn dat de objectieve meetmethodes niet nauwkeurig genoeg zijn om een verschil te meten. Zo is er geen verschil in spieractiviteit van de kuitspieren met en zonder ergonomische mat. Ook de beenomtrek geeft pas na lange tijd een verschil of geen verschil [4].
Zachte zolen
Zachte zolen zijn minstens even effectief als ergonomische matten. Dat kunnen zachte inlegzolen zijn of schoenen met een zachte zool. Schoenen met een zachte zool verminderen de krachten bij de hiellanding en geven minder zwelling van de voeten. Deze twee factoren bepalen in sterke mate her ervaren ongemak in de benen en lage rug [4].
Andere maatregelen
Andere maatregelen bij staand werken zijn:
- Zittende werkplek of zit-sta werkplek
- Jobrotatie met zittende werkplekken of meer beweging
- Meer pauzes waarbij men kan zitten, minimum 2 x 15′ op een shift
- Maximum 4u statisch staand werken per dag (en max. 1u continu)
- Voetenbaar of voetenbankje om afwisselend een voet op te plaatsen
- Steunkousen
- Werkhoogte en reikafstanden aanpassen
Bron:
[1] https://doi.org/10.1016/S0003-6870(02)00027-3
[2] 10.1016/j.apergo.2023.104017
[3] https://doi.org/10.1016/j.apergo.2012.01.006
[4] https://doi.org/10.1016/j.apergo.2018.02.021
Staand werken:
Maatregelen – risicoanalyse staand werken – gezondheidsrisico
zittend of staand werken – stasteun – zadelstoel – stamatten
voetensteun – vermoeide benen – VerV tool staand werken