Bij werkbaar werk zijn de vereisten van de job in overeenstemming zijn met de capaciteiten van de medewerker. Werkbaar werk vermijdt dat medewerkers vroegtijdig uitvallen en maakt dat ze langer gemotiveerd kunnen werken. Ergonomie speelt hierbij een onmisbare rol voor de fysieke beroepen. Dat kan door werkplekken en werkorganisaties zo te ontwerpen dat het werk werkbaar is. Dat is werk dat motiveert en leerkansen biedt.
Werkbaar werk is gezond
Wanneer het werk niet werkbaar is, zal er meer ziekteverzuim zijn. In Denemarken volgde men een grote groep mensen op over de tijd. Daaruit bleek dat hij zwaarder het werk was, hoe meer medewerkers uitvallen. Bovendien neemt dit effect toe naarmate medewerkers ouder worden. De definitie van zwaar werk waren beroepen waarbij verschillende ergonomische risico’s gecombineerd worden. Dit betreft het tillen, trekken en duwen, repetitief werken, staand werken, geknield werken en ongunstige houdingen.
Nochtans is veel bewegen gezond. Deze stelregel geldt echter enkel voor de vrije tijd. Op het werk staat meer bewegen in fysieke jobs echter gelijk met meer ziekteverzuim en minder levenskwaliteit. Dat is de gezondheidsparadox. Daarom is het nodig om het werk zo te ontwerpen dat de fysieke belasting beheerst blijft en er voldoende herstel is binnen de job.
Werkbaar werk door ergonomie
Werkbaar werk speelt een sleutelrol in de maatschappelijke realiteit van de vele langdurige zieken, het pensioendebat met de zware beroepen en de levenskwaliteit van de bevolking. Ergonomie is daarbij een belangrijk deel van de oplossing.
Door werkposten zo te ontwerpen dat de belasting van het werk in overeenstemming is met de belastbaarheid van de medewerkers, ontstaat er meer werkbaar werk. Dit vermijdt enerzijds ziekteverzuim en creëert ook extra mogelijkheden om medewerkers geleidelijk terug te re-integreren na ziekte. Fysieke overbelasting is namelijk de tweede grootste oorzaak van langdurig verzuim.
Ergonomie kijkt daarnaast ook naar de werkorganisatie. Binnen jobs dient men te streven naar voldoende herstel. Dat kan door een gezonde mix van bewegen, staan en zitten op het werk. Deze afwisseling zou deel moeten uitmaken van het ontwerp van jobs en zorgt voor leerkansen. In een supermarkt zal een polyvalente medewerker veel bewegen tijdens het uitzetten van artikelen, maar is ook afwisseling mogelijk met zitten aan de kassa en staan aan het onthaal. In de logistiek is het orderpicken een basistaak die gepaard gaat met veel bewegen. Toch zou men dit kunnen afwisselen met zitten in de vorkheftruck en staan aan de receptie van goederen.
Ergonomie structureel aanpakken
Bij bestaande zware beroepen is het een hele uitdaging om het werk werkbaar te maken. Naast het ontwerpen, kan ook de risicoanalyse ergonomie daartoe bijdragen. Daar gaat men immers de ergonomische risico’s in kaart brengen en met de medewerkers zoeken naar oplossingen of verbeteringen. Doelstelling moet zijn om fysieke en mentale piekbelastingen weg te werken. Een gewicht van meer dan 25kg is altijd te zwaar, ook voor de medewerker die gemotiveerd is en leerkansen heeft. Zonder ergonomie kan men geen werkbaar werk hebben. Daarover is nog meer bewustwording nodig. Opleidingen ergonomie van de hiërarchische lijn, ontwerpers en medewerkers leren ergonomische knelpunten en oplossingen zien. Hiermee heeft men dan ook de belangrijkste peilers van een ergonomiebeleid afgedekt: ontwerp, risicoanalyse en opleiding.
Lees ook:
WAI – huis van werkvermogen – werkbaar werk – oudere werknemers – langer werken – zwaar werk – KB re-integratie