ART staat voor Assessement of Repetitive Tasks en komt uit Groot-Britannië (HSE). Deze kwantitatieve methode dient dus voor de risicoanalyse van repetitief werk. De ART tool drukt het risico op overbelasting aan de bovenste ledematen uit. Daarvoor combineert de methode de verschillende risicofactoren die bijdragen aan aandoeningen aan de armen en handen.
Repetitief werk is typisch te vinden in bedrijven met volgende bezigheden: assemblage, productie, verwerking, verpakking, sorteren, gebruik handgereedschappen, enz… De methode is dus niet bedoeld voor beeldschermwerk.
Hoe werkt de ART tool
De ART tool is een kwantitatieve analysemethode volgens het stoplichtmodel. De risicoscore houdt rekening met 12 risicofactoren, die gegroepeerd worden in vier groepen:
- A. Frequentie en herhaling
- B. Kracht
- C. Ongunstige houdingen
- D. Bijkomende factoren
Enerzijds berekent men een globale risicoscore. Deze duidt de kans aan op overbelasting of de prioriteit om maatregelen te nemen. Anderzijds krijgt men per risicofactor een kleurencode. Deze geeft aan waar men vooral verbetering kan boeken of waarvoor men preventiemaatregelen dient te formuleren. De 12 risicofactoren zijn:
- A1. Armbewegingen
- A2. Herhaling
- B. Kracht
- C1. Houding nek en hoofd
- C2. Houding rug
- C3. Houding armen
- C4. Houding pols
- C5. Hand en grip
- D1. Pauzes
- D2. Werktempo
- D3. Andere
- —-
- D4. Werkduur
- D5. Psychosociale factoren
Alle risicofactoren worden opgeteld en vermenigvuldigd met de factor voor de werkduur. Psychosociale factoren worden kwalitatief mee beschreven, maar leveren geen puntenscore op.
Voorbeeld ART tool
Inpakken peperkoek
De taakbeschrijving van het inpakken van peperkoek leert ons dat een shift 8 uur duurt. De operator echter zal na één uur afwisselen met een niet-repetitieve taak. Dat maakt dat ze in totaal voor iets minder de helft van de tijd het repetitieve inpakwerk doet (3,7u).
De operator opent daarbij het kartonnen doosje met de linker hand en schuift met de rechterhand de peperkoek in het doosje. Het wegleggen van het doosje gebeurt eveneens met de rechterhand. Het gewicht van een doosje en de peperkoek is licht, minder dan 1 kg. Het werktempo ligt wel hoog. Elke drie seconden wordt een doosje gevuld, goed voor 1008 stuks per uur.
- A1. Armbeweging: bijna continu (6pt)
- A2. Herhaling: gemiddeld 17x/min, soms tot meer dan 20x/min (5pt)
- B. Kracht: licht, geen echte kracht vereist (0pt)
- C1. Hoofd/nek: zijwaarts, meer dan de helft van de tijd (2pt)
- C2. Rug: neutrale positie, stoel zou wel meer steun mogen geven (0pt)
- C3. Arm: linker elleboog is geheven voor meer dan de helft van de tijd (4pt)
- C4. Pols: linker pols gebogen voor meer dan de helft van de tijd (2pt)
- C5. Hand/grip: linker hand spreidt zich voor meer dan de helft van de cyclustijd (2pt)
- D1. Pauze: 60min continu werk vooraleer pauze (2pt)
- D2. Werktempo: soms moeilijk om tempo bij te houden (1pt)
- D3. Andere: goede verlichting (0pt)
- Taakscore: 6 + 5 + 0 + 2 + 0 + 4 + 2 + 2 + 2 + 1 + 0 = 24
- D4: Werkduur: 3,7 uur effectief (x0,75)
- Risicoscore: 24 x 0,75 = 18
Maatregelen
Automatisatie
Repetitief werk bij de bron aanpakken betekent dat de verpakking van de peperkoek automatisch gebeurt. In een nieuw ontwerp zou dat de standaard moeten zijn.
Taakroulatie
Om de blootstelling te verminderen, is jobrotatie een goede oplossing. Bedoeling is dan wel dat nog meer afgewisseld wordt met niet-repetitieve taken.
Verbeteren houding
De vorm van het doosje is voor verbetering vatbaar. Andere optie is een mal te voorzien zodat de linker pols meer neutraal kan blijven. Bewustwording van zijn houding en een meldingssysteem van overbelastingsklachten dient ook bekeken te worden.
* Repetitief werk:
Risicoanalyse – KIM – HARM – ART – OCRA checklist – OCRA index – ACGIH TLV – Strain Index – DUET