Werkvermogen is de mate waarin een medewerker in staat is om zijn huidige job uit te oefenen. Andere termen zijn work ability of job matching. Het huis van werkvermogen beschrijft de onderdelen die bepalen of de mogelijkheden van de medewerker in overeenstemming zijn met de vereisten van de job. Werkvermogen kan men meten via de work ability index (WAI). In het kader van langer werken is het zinvol om regelmatig deze balans tussen werk en individu af te toetsen. Beiden kunnen immers evolueren doorheen de tijd.
Huis van werkvermogen
Het huis van werkvermogen bestaat uit een dak, dat rust op vier verdiepingen. Het dak staat daarbij voor het werkvermogen. Hoe sterker de vier verdiepingen zijn, hoe stabieler het dak of hoe beter het werkvermogen. De Fin Illmarinen bedacht dit model om concrete acties te kunnen ondernemen om de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers te verbeteren. De vier verdiepingen zijn dus de fundamenten van het werkvermogen:
1. Gezondheid
De basis of de begane grond is de fysieke en mentale gezondheid van de medewerker en zijn sociaal functioneren. Dat bepaalt immers de fysieke en mentale belastbaarheid van de medewerker om de belasting van het werk aan te kunnen. Een initiatief om het werkvermogen te verbeteren is een gezondheidsbeleid dat zich richt op bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning (BRAVO). Zo blijft de fysieke en mentale paraatheid van de medewerkers geborgd.
2. Competentie
Om een job te kunnen uitvoeren, moet men beschikken over de nodige competenties, zijnde kennis en vaardigheden. Vermits de eisen van het werk kunnen variëren tijdens de loopbaan, zullen ook de jobspecifieke competenties mee moeten evolueren. Initiatieven die levenslang leren en persoonlijke ontwikkeling stimuleren, dragen daarom bij tot een beter werkvermogen. Het is een zaak om oudere medewerkers te blijven motiveren om zich te blijven bijscholen in een snel evoluerende werkcontext.
3. Motivatie met balkon naar directe omgeving (werk/privébalans)
Een medewerker heeft een patroon van waarden en normen. Deze bepalen dan ook zijn houding en motivatie op het werk. Passie, respect, waardering, betrokkenheid zijn drijfveren om gemotiveerd aan de slag te blijven. Deze verdieping heeft ook een balkon omdat de directe omgeving zoals gezin, familie en vrienden hier een invloed op hebben. Dat maakt ook dat de drijfveren en prioriteiten doorheen de jaren kunnen wijzigen door gebeurtenissen in het privé leven (kinderen, ouder worden, scheiding, enz…). Als onderneming kan men bewust reflectiemomenten organiseren om medewerkers te laten stilstaan, waar ze staan en naartoe willen in hun loopbaan.
4. Werk
De vierde verdieping van het huis van werkvermogen gaat over het werk. De capaciteiten van de medewerker dienen immers in balans te zijn met de vereisten van het werk. Deze worden bepaald door onder andere de fysieke en mentale belasting op het werk. De inhoud en organisatie van het werk heeft hier ook invloed op. Werken doet men uiteraard niet alleen, het team en de leidinggevende zijn mee bepalende factoren om langer met goesting te kunnen werken. Bedrijven die inzetten op preventie of een welzijnsbeleid, hebben een sterke impact op het werkvermogen. Ook initiatieven rond teamontwikkeling en opleiding van de leidinggevende rond leiderschapsstijl zijn cruciaal om medewerkers optimaal te laten functioneren op het werk.
Om te spreken van een stabiel huis van werkvermogen, moeten alle verdiepingen voldoende stevig zijn. Deze hebben bovendien een invloed op elkaar, wat gesymboliseerd wordt door de trap doorheen het huis. Opleiding (competentie) kan bijvoorbeeld de jobtevredenheid (motivatie) verhogen. Een goede functionele capaciteit (gezondheid) maakt de jobvereisten (werk) meer haalbaar.
De vier verdiepingen van het huis van werkvermogen geven aanknopingspunten om het werkvermogen te verbeteren. Bij een laag werkvermogen kan men alle verdiepingen analyseren om verbeterpunten te vinden. Eenzelfde medewerker kan een laag werkvermogen hebben voor de ene job, maar een hoog werkvermogen voor een andere job. Dat is ook een mogelijke maatregel om langer gezond en met goesting te kunnen blijven werken.
Meten van werkvermogen
Het werkvermogen kan men meten met de work ability index of WAI. Dit is een korte vragenlijst, die inschat hoe goed de medewerker in staat is om het werk te blijven uitvoeren. De verkorte WAI vragenlijst telt zeven vragen:
- Huidige werkvermogen ten opzichte van beste ooit
- Werkvermogen in relatie tot eisen van huidige werk
- Aantal huidige aandoeningen
- Inschatting beperking werkuitoefening door aandoeningen
- Ziekteverzuim laatste twaalf maanden
- Eigen prognose werkvermogen binnen twee jaar
- Vitaliteit
Een lage score op de WAI index voorspelt ziekteverzuim en het vroegtijdig verlaten van de arbeidsmarkt. Bij het ouder worden neemt niet zozeer de WAI index op zich af, maar neemt wel de spreiding toe. Dat wil zeggen dat met het ouder worden steeds meer mensen niet meer de vereiste fysieke of mentale capaciteiten hebben om het werk te kunnen blijven doen. Een lage score betekent dus dat er actie nodig is om preventief in te grijpen.
De vier verdiepingen van het huis van werkvermogen geven handvaten om het evenwicht tussen capaciteiten en jobvereisten terug te herstellen. Dat kan dus bijvoorbeeld het verbeteren van de fysieke conditie zijn (gezondheid), het volgen van jobspecifieke opleidingen (competenties), job crafting (motivatie) of een job met minder mentale belasting (arbeid).
Bron:
Werken aan het huis van werkvermogen
Lees ook:
WAI – huis van werkvermogen – werkbaar werk – oudere werknemers – langer werken – zwaar werk – KB re-integratie