Het risico vermoeidheid of “energetische belasting” in kaart te brengen, is een eenvoudige methode het meten van de hartslag gedurende een hele werkdag. Het rechtstreeks meten van het energieverbruik is op de werkvloer niet haalbaar. Om de intensiteit van een inspanning te bepalen is in de sportwereld de hartslagmeter goed ingeburgerd. Sommige modellen berekenen zelfs het calorieverbruik op basis van leeftijd, geslacht, lengte en gewicht. Ook in werksituaties is deze methode bruikbaar. Voordelen zijn “gemakkelijk” en “goedkoop”, nadeel is dat ook niet-werkgerelateerde factoren een rol spelen: warmte, emotie, voeding, conditie,…
Intensiteit
Op het begin van de werkdag wordt de hartslag in rust bepaald na 10′ zitten. Daarna kan de werknemer gewoon aan het werk. Met een hartslagmeter wordt continu de hartslag of inspanningsgraad geregistreerd. Aan het eind van de werkdag kan de gemiddelde hartslag berekend worden of kunnen piekbelastingen gedetecteerd worden.
- HFrust: laagst gemeten hartslag na 10 minuten zitten
- HFmax: 220 – leeftijd
- HFwerk: gemiddelde hartslag gedurende hele werkperiode
Op basis van % intensiteit kunnen werkzones met een bijhorende risicograad afgebakend worden voor een 8 uur durende werkdag:
Volhoudduur
Bij fysiek halfzwaar en zwaar werk is het aangeraden de werkduur in te korten. De duur dat een bepaalde intensiteit kan volgehouden worden, kan berekend worden uit onderstaande formule (%intensiteit van 15% is 0,15 in de formule):
Enkele voorgerekende grenswaarden zijn:
- 12 uur: 16% max. intensiteit
- 10 uu: 20%
- 8 uur werken: 24,5%
- 6 uur werken: 30,5%
- 4 uur werken: 39%
Interpretatie
Een aanvaardbare werkbelasting betekent dat er een evenwicht is tussen de fysieke belasting en de cardiorespiratoire capaciteit gedurende 8 uur werken. De hartslag zal zich dan stabiliseren. Een verhoging van deze steady state hartslag met 10 slagen per minuut op het einde van een werkdag, is een duidelijk teken van vermoeidheid en werd als grens van aanvaardbaarheid gehanteerd. De waarden zijn goed toepasbaar op taken waarin vooral de onderste ledematen gebruikt worden (wandelen, trappen). Uitgedrukt in % VO2max is de grens voor 8u werken 34%.
Bron:
Wu H-C, Wang M-J 2002. Relationship between maximal acceptable work time and physical workload. Ergonomics 45 (4): 280-289.