Wat is Focus Ergonomie ?
Focus Ergonomie is een leidraad om ergonomische risico’s kwalitatief te bespreken met de medewerkers. Doel van dit participatief overleg is meer inzicht te verwerven in de knelpunten en taken, alsook de mogelijke oplossingen. Focus Ergonomie is een tool om intern het gesprek aan te gaan of om een focus groep te houden. Dit kan zowel door leidinggevende, ontwerper als algemene preventieadviseur. Voor het kwantificeren van de risico’s doet men beroep op de preventieadviseur ergonomie.
Na een eerste screening van de ergonomische risico’s met de Ergonomiecheck, gaat men met Focus Ergonomie dieper in op de risicofactoren. Welke zijn juiste die zware of onhandige artikelen, in welke omstandigheden moet men ze oppakken, hoe is de ondergrond om over te rijden met een kar, enz… De medewerkers zijn expert in hun job en kunnen het beste deze vragen beantwoorden. Vaak hebben ze ook al nagedacht over hoe het beter en wat mogelijke oplossingen zijn. Op het einde geven de medewerkers subjectief aan of dit risico voor hen aanvaardbaar is of niet aan de hand van een smiley.
Casus “verplaatsen”
In een woonzorgcentrum helpt de zorgverler de zorvrager om naar het toilet te gaan. Dit valt onder het risico “verplaatsen van personen”, kenmerkend voor de zorgsector. Focus ergonomie vraagt dan om verder te kijken naar volgende factoren:
- Mobiliteit: zorgvrager kan meehelpen, maar vraagt veel ondersteuning. Mobiliteitsklasse C.
- Omgeving: er is te weinig ruimte in de kleine kamer wat dwingt tot ongunstige houdingen
- Hulpmiddelen: de steunbeugels naast de toiletpot zijn aanwezig, maar voldoen niet
- Zorgverlener: moet teveel kracht leveren, werkt alleen en in een slechte houding
Deze inzichten helpen ook om te komen tot oplossingen. De medewerkers zijn daarbij ook de experts ter zake. Volgende oplossingen komen ter sprake:
- Mobiliteit: gepaste hulpmiddel is een actieve tillift voor deze bewoner zodat rest kracht wordt benut
- Omgeving: bij een nieuwbouw dient er voldoende ruimte zijn, opnemen in lastenboek
- Hulpmiddelen: beschikbaarheid hulpmiddel verzekeren, afspraken maken, loopafstand beperken
- Zorgverlener: tijd voorzien om hulpmiddel te gaan halen
Casus “Trekken en duwen”
De thuislevering van witgoed zoals een wasmachine kan een hele karwei zijn. Het leveren gebeurt met een steekwagen. Het risico is dus trekken en duwen. Focus Ergonomie zoomt verder in op volgende factoren:
- Afstand: Traject naar woning en ontbreken van de lift dwingt tot trappen
- Gewicht: Wasmachine is zwaar gewicht en lomp naar vorm toe. Moeilijk onder controle te houden.
- Houding: Handgrepen van steekwagen zijn tekort, niet geschikt voor wasmachines.
- Ondergrond: Traject naar woning toe en trappen zijn manueel bijna niet te doen.
- Wielen: Luchtbanden beste voor traject buiten, diameter en schuifvlak ok voor trappen
De huidige werksituatie is niet aanvaardbaar. Ze doen de levering met twee, maar door het gewicht in combinatie met de omstandigheden (trappen) zijn oplossing absoluut een must. Medewerkers stellen volgende oplossingen voor:
- Afstand: afspraken maken met klant over bereikbaarheid van leverplaats
- Gewicht: wasmachines zijn zwaar, aandrijving hulpmiddel is nodig
- Houding: Elektrisch duveltje met voldoende lange grepen
- Ondergrond: Trappen niet manueel doen, elektrische trappensteller nodig
- Wielen: Wielen in driehoek zodat motor gewicht op de trap trekt. Ook buiten gemakkelijk.
Participatieve methode
Focus Ergonomie is een tool voor en door de medewerkers. Ze geven daarbij zelf de knelpunten en oplossingen aan. Het is een gemakkelijke manier om medewerkers en leidinggevenden zelf naar ergonomie te laten kijken en het aan te pakken. Het participatieve karakter is hierbij de grote meerwaarde. Het betrekken van medewerkers kan men terloops doen bij het uitvoeren van een risicoscreening. Bij een structurele risicoanalyse of een nieuw ontwerp is het toch beter een focus groep te organiseren met ongeveer zes medewerkers. De focus ergonomie gaat dan over hun gehele functie en alle taken die ze uitvoeren. Dat maakt het een efficiënte methode om ergonomie te bespreken. Uiteindelijk doel is dan dat medewerkers en leidinggevenden dit zichzelf eigen maken op de werkvloer in hun dagelijkse routine.
Oplossingsgerichte methode
Na het opsommen van knelpunten en mogelijke oplossingen, heeft men een overzicht van mogelijke preventiemaatregelen. Deze situeren zich daarenboven op drie niveaus: organisatie (taakroulatie), techniek (hulpmiddelen) en individu (werkmethode). De eenvoudige verbeteringen kunnen meteen uitgevoerd worden, daar is geen verdere analyse voor nodig. Wanneer de medewerkers echter aangeven dat het ergonomisch risico toch een probleem vormt, dan doe je best beroep op een ergonoom. Deze kwantificeert dan het risico en het effect van maatregelen.
Focus Ergonomie kan ook input geven aan de opleidingen ergonomie. Het is zinvol om een consensus te zoeken rond de gedragsmatige maatregelen die medewerkers voorstellen. Zo wordt ergonomie een onderdeel van de werkmethode, waar de medewerkers zelf achterstaan.
Lees ook: Ergonomiecheck – TOP aanpak ergonomie