De kost van lage rugpijn op vlak van gezondheid en de economie is hoog in België. Lage rugpijn is de meest voorkomende werkgerelateerde gezondheidsaandoening met een grote invloed op het aantal verloren gezonde jaren. De directe en indirecte kosten bij lage rugpijn zijn 2405 euro en 6002 euro per persoon per jaar. Dat blijkt uit een studie die vier aandoeningen aan het bewegingsapparaat onderzocht in België: lage rugpijn, nekpijn, artrose en reuma.
Gezondheidsstudie
De basis voor deze studie waren de gezondheidsbevragingen in België in 2013 en 2018. Een grote groep mensen, respectievelijk 10 829 en 11 611 personen, werden daarbij bevraagd naar hun gezondheid, levensstijl, opleiding, leeftijd en geslacht. Om de kosten in kaart te brengen vormden de terugbetalingen van de ziekenfondsen de basis. De directe kost omvat de ambulante zorg, ziekenhuisopname en medicatie. Deze kost kon men dan koppelen aan een individu, met en zonder een aandoening aan het bewegingsapparaat. Het ging dus over lage rugpijn, nekpijn, artrose en reuma tijdens het voorbije jaar. Voor de indirecte kost keek men enkel naar de werkende populatie. De kost werd dan geschat op het gemiddeld bruto dagloon per verzuimdag. Dat is wel ruim gerekend…
Lage rugpijn
Vrouwen hebben meer klachten aan het bewegingsapparaat dan mannen. Artrose is de meest voorkomende aandoening. Indien men echter kijkt naar de impact op de gezondheid en de economische kost, dan springt lage rugpijn eruit. Het verschil tussen mannen en vrouwen is bovendien niet zo uitgesproken. Bij nekpijn is dat wel het geval. Vrouwen vertonen bijna dubbel zoveel nekklachten.
Lage rugpijn is de meest voorkomende werkgerelateerde gezondheidsaandoening. Tijdens de laatste 12 maanden geven 62% van de werkpopulatie aan last te hebben gehad van de lage rug. Eén derde geeft ook aan het werk niet te kunnen blijven volhouden tot 60 jaar.
Kosten
Wanneer men de personen met en zonder lage rugpijn uit de gezondheidsstudie met elkaar vergelijkt, dan ligt de directe kost voor de groep met lage rugpijn 43% hoger. Gemiddeld kost een persoon met lage rugpijn 2405 euro. Voor nekpijn is dat trouwens 2212 euro. Dat is 36% hoger dan de mensen zonder nekpijn.
Bij de werkpopulatie is de indirecte kost voor lage rugpijn nog frappanter. Deze ligt immers 63% hoger vergeleken met de groep zonder lage rugpijn. Deze kunnen uiteraard wel afwezig zijn om andere aandoeningen, maar kosten beduidend minder. De geschatte indirecte kost voor lage rugpijn is 6002 euro per persoon.
Wanneer men de directe kost van de vier aandoeningen aan het bewegingsapparaat samen neemt, dan was de kost meer dan 3 miljard euro in 2018. De indirecte kosten door absenteïsme op het werk was meer dan 2 miljard euro. Dit heeft een zware impact op onze economie, goed voor 0,3% van ons BNP. Met de vergrijzing van de bevolking is de trend echter alleen maar stijgend.
Verloren gezonde jaren
De impact op de gezondheid is het grootst voor lage rugpijn, gevolgd door nekpijn. Daarvoor kijkt men naar het aantal verloren gezonde jaren of “disability adjusted life years”. Dat is de som van enerzijds het aantal jaren dat men beperkingen ervaart en anderzijds het aantal jaren dat men vroeger overlijdt. Daarvoor bekijkt men het verschil tussen de gemiddelde sterftedatum bij de mensen met lage rugpijn ten opzichte van de gemiddelde levensverwachting. Het aantal verloren gezonde jaren voor lage rugpijn was zo 137 323 jaren voor alle Belgen samen. Het blijkt trouwens dat 2,5 miljoen Belgen minstens één aandoening aan het bewegingsapparaat heeft.
Preventie lage rugpijn
Op preventief vlak is het zaak om klachten aan het bewegingsapparaat proberen te voorkomen. Daarvoor zijn er drie grote strategieën:
* Aanpassen werkomstandigheden
* Meer fysieke activiteit
* Minder obesitas
Ergonomie, het werk aanpassen aan de mens, is dus een strategische pijler om deze klachten te voorkomen. Toch gebeuren er nog weinig werkplekinterventies. Voor de totale populatie is het zinvol om meer te investeren in gezondheid, met name beweging en voeding. Voor de werkpopulatie gaat het over bewegen buiten het werk. Tijdens de fysieke jobs, die gerelateerd zijn aan lage rugpijn, beweegt men doorgaans wel veel. Dat is de fysieke activiteitsparadox. Bewegen tijdens het werk heeft immers niet de gezondheidsvoordelen van bewegen in de vrije tijd. Dat is meer gedoseerd met voldoende herstel.
* Bron:
Gorasso M. 2023 The health and economic burden of musculoskeletal disorders in Belgium from 2013 to 2018. Popul Health Metr 21(1):4. doi: 10.1186/s12963-023-00303-z.
* Lees meer:
Lichamelijke klachten – zwaar werk en ziekteverzuim – zwaar beroep – work ability index – musculoskeletale aandoeningen