Wat is Focus Ergonomie ?
Focus Ergonomie helpt om de ergonomische risicofactoren en mogelijke maatregelen te bespreken met de medewerkers. Per risico bekijkt men volgende ergonomische risicofactoren: tijd, intensiteit, houding en omstandigheden. Doel van dit participatief overleg is om per risico meer inzicht te krijgen in knelpunten van een taak. Dit geeft meteen de aanzet naar oplossingen.
Oefeningen
Focus ergonomie is een tool om intern het gesprek aan te gaan door de leidinggevende, ontwerper of preventieadviseur.
Casus “tillen”
Operator neemt twee keer per shift een rol folie om in de machine te plaatsen. Het bespreken van ergonomische risicofactoren met Focus Ergonomie leidt dan tot volgende knelpunten:
- Tijd: frequentie is laag, maar draagstand is meer dan 10m
- Intensiteit: gewicht is steeds hoog van een rol folie, >25kg
- Houding: pallet op de grond, gebogen rug
- Omstandigheden: weinig plaats, ronde vorm met plastiek beperkt de grip
Door het bespreken van de ergonomische risicofactoren, heeft men ook meteen een goed zicht op mogelijke oplossingen.
- Tijd: kar in plaats van dragen, stockage aan de machine
- Intensiteit: kar met een as die rol optilt
- Houding: pallet ophogen
- Omstandigheden: 5S oefening, opruimen, kar met as
Casus “trekken en duwen”
De thuislevering van witgoed zoals een wasmachine kan een hele karwei zijn. Het leveren gebeurt met een steekwagen. Het risico is dus trekken en duwen. Focus Ergonomie zoomt verder in op volgende risicofactoren:
- Tijd: traject van bestelwagen naar woning
- Gewicht: wasmachine is zwaar en omvangrijk, moeilijk te stabiliseren
- Houding: korte handgrepen geven gebogen rug
- Omstandigheden: traject, geen lift, trappen.
Op basis van deze vier ergonomische risicofactoren kan men volgende maatregelen bespreken met de medewerkers:
- Tijd: elektrisch aangedreven steekkar, via lift buiten langs venster
- Intensiteit: steekkar met grote klep die past voor wasmachine
- Houding: steekkar met langere handgrepen
- Omstandigheden: afspraken over leverplaats maken, trappensteller met drie wielen
Casus “repetitief werken”
Deze poetsdame in een ziekenhuis of op een vlieghaven gaat gewapend met een dweil, aftrekker en poetskar aan de slag. Dit gaat gepaard met heel wat ergonomische risicofactoren:
- Tijd: oppervlakte die men moet poetsen, de duur
- Intensiteit: kracht bij uitwringen dweil, herhaling polsbewegingen
- Houding: licht gebogen rug door te korte steel
- Omstandigheden: alle obstakels op gang, onder/rond voorwerpen poetsen
Professioneel poetsen is een zware taak. Op vlak van ergonomie heeft de sector wel al een aantal positieve evoluties doorgemaakt. Volgende maatregelen blijken:
- Tijd: kuisrobot, schrob-zuigmachine meelopend of zittend
- Intensiteit: vlakmob, microvezel materiaal, dweilpers
- Houding: telescopisch verstelbare steel
- Omstandigheden: specifiek kuismateriaal
Casus “verplaatsen van personen”
In een woonzorgcentrum helpt de zorgverler de zorvrager om naar het toilet te gaan. Dit valt onder het risico “verplaatsen van personen”, kenmerkend voor de zorgsector. Focus ergonomie vraagt dan om verder te kijken naar volgende factoren:
- Tijd: aantal bewoners dat men verzorgt, werkdruk in zorg
- Intensiteit: zorgvrager kan beperkt meehelpen, steunbeugels en hoge pot aanwezig
- Houding: gebogen rug, rolstoel beperkt goede houding
- Omstandigheden: te kleine ruimte, beensteunen rolstoel beperken houding
Deze inzichten helpen ook om te komen tot maatregelen. De medewerkers zijn daarbij ook de experts ter zake. Volgende oplossingen komen ter sprake:
- Tijd: loopafstand hulpmiddel beperken, afspraken maken
- Intensiteit: opstahulp of actieve tillift voor deze zorgvrager
- Houding: beensteun rolstoel afnemen bij transfers, ruimte naast pot in ontwerp
- Omstandigheden: bij nieuwbouw voldoende ruimte, opnemen lastenboek
Casus “staand werken”
Inpakkers van koekjes hebben naast het risico repetitief werken ook het risico staand werken. Ze staan immers de hele tijd door ter plaatse. Ze nemen koekjes van de band en leggen ze in het doosje voor hen. De ergonomische risicofactoren bij het staand werken zijn:
- Tijd: aantal uur op dagbasis, hele dag
- Intensiteit: aantal uur zonder onderbreking, pauze na 144 minuten
- Houding: gebogen nek, rug soms gedraaid naar bak opzij
- Omstandigheden: harde vloer, voldoende plaats
Maatregelen staand werken
- Tijd: jobrotatie, automatisatie, stasteun, zittende werkplek
- Intensiteit: extra pauzes
- Houding: hoogte band aanpassen, bakje kantelen of tussen band en lichaam
- Omstandigheden: stamatten, voetenbaar, steunkousen
Participatieve methode
Focus Ergonomie is een tool voor en door de medewerkers. Ze geven daarbij zelf de knelpunten en oplossingen aan. Het is een gemakkelijke manier om medewerkers en leidinggevenden zelf naar ergonomie te laten kijken en het aan te pakken. Het participatieve karakter is hierbij de grote meerwaarde. Het betrekken van medewerkers kan men terloops doen bij het uitvoeren van een risicoscreening. Focus ergonomie gaat dan over hun gehele functie en alle taken die ze uitvoeren. Dat maakt het een efficiënte methode om ergonomie te bespreken.
Focus Ergonomie kan ook input geven aan de opleidingen ergonomie. Het is zinvol om een consensus te zoeken rond de gedragsmatige maatregelen die medewerkers voorstellen. Zo wordt ergonomie een onderdeel van de werkmethode, waar de medewerkers zelf achterstaan.
Plaats in risicoanalyse ergonomie
Binnen de risicoanalyse ergonomie volgens de OBAMA aanpak gaat de kwalitatief bespreken van risicofactoren het kwantificeren of analyseren van het risico vooraf.
O – opsporen risico’s – Ergonomie Check
B – bespreken risicofactoren – Focus Ergonomie
A – analyseren risico – Ergoscore
M – meten risico – tools
A – aanpakken met maatregelen – TOP maatregelen
* Risicoanalyse ergonomie:
Risicoanalyse ergonomie – Ergonomie Check – Focus Ergonomie – Ergoscore – TOP aanpak ergonomie
