Testen met een exoskeleton zijn volop aan de gang in bedrijven. Daarbij keren vaak dezelfde vragen terug over de ergonomie. Deze FAQ exoskeleton geeft een overzicht van antwoorden.
-
Vermindert een exoskeleton effectief de belasting?
Exoskeletten doen wat ze moeten doen, ze ondersteunen effectief de rug of de armen. De resultaten over lopen sterk uiteen: van 10% voordeel in praktijkonderzoek tot 40% in labo-onderzoek. Het grootste effect vindt men bij statische houdingen. Plamuren met de arm lang boven het hoofd of opereren met de rug lang gebogen zijn typische taken met een goed resultaat. Exoskeletten werken in een bepaalde bewegingsrange. Stemt deze overeen met die van het werk, dan ondersteunt een exokeleton effectief.
-
Verschuift de belasting naar andere lichaamsregio’s?
Dit aspect wordt echter niet zoveel meegenomen in studies rond exoskeletons. De hypothese is dat de totale belasting op het lichaam gelijk blijft. Een exoskelet ondersteunt een specifieke lichaamsregio en verdeelt de belasting naar andere lichaamsregio’s. Een exoskeleton voor de rug vermindert de spieractiviteit van de rugspieren. Sommige onderzoeken vinden echter ook een toename in de werking van de schouder- of beenspieren. Dit kan men verklaren door een verschuiving of het herverdelen van de belasting.
-
Verzwakken de rugspieren niet als men lang een exoskelet draagt?
Lange termijneffecten van exoskeletten op de spieren zijn nog niet onderzocht. Het is echter weinig waarschijnlijk dat de rugspieren gaan verzwakken. Een exoskelet ondersteunt de spierwerking, maar neemt deze niet volledig over. Gezien de verbetering in praktijksituaties slechts 10% bedraagt, blijven de rugspieren het meeste werk zelf doen. Het langdurig dragen van braces tijdens het werk werd in het verleden wel afgeraden. Deze immobiliseren echter een beweging. Dat doet een exoskelet niet.
-
Zijn er medische contra-indicaties?
Op zich zijn er geen medische contra-indicaties voor een exoskelet. Toch is het ook geen wondermiddel. Mensen die arbeidsongeschikt zijn door een hernia of na een operatie, zijn dat ook met een exoskelet. Bij wie tillen een verhoogde aandacht vraagt omwille van medische situatie (vb. prothese), zal dat eveneens blijven. Implantaten (borst/hart) kunnen wel een contra-indicatie vragen met een extern harnas rond de romp en borst. De banden kunnen ook gaan schuren of de huid irriteren.
-
Wat zijn de subjectieve bevindingen?
De subjectieve ongemakken die medewerkers ervaren, zijn vandaag de grootste beperking bij de implementatie van exoskeletten. Tijdens de testen komen ongemakken of mogelijke verbeteringen naar boven: warmte, vermoeiend, pasvorm, hygiëne, afmetingen, drukpunten, schuren,… Deze moet men afwegen tegenover het positieve gevoel van de minder fysieke belasting die ze ervaren. Om een goede acceptatie mogelijk te maken, is eveneens een goede communicatie belangrijk.
-
Wat is het effect van een exoskelet op de risicoanalyse?
Een risicoanalyse kent verschillende vormen. In een participatieve risicoanalyse kunnen de medewerkers zelf aangeven welke ondersteuning en ongemakken ze ervaren. Het kwantificeren van het effect gebeurt op expertniveau door de spieractiviteit (EMG) te meten. Een andere optie zijn biomechanische modellen. Wanneer men de krachtenwerking van een exoskelet kent, kan men deze integreren in het biomechanisch model en in minder brengen op de natuurlijke spierwerking.
-
Kan men het maximum gewicht verhogen met exoskeleton?
In optimale omstandigheden mag een persoon maximaal 25kg tillen. Dat is een goed aanvaarde norm. In realistische omstandigheden met frequent tillen, zal dat maximum eerder 15kg zijn. Met een exoskeleton blijft dit hetzelfde. De insteek om een exoskelet te introduceren, mag niet zijn om de belasting terug te verhogen of om onaanvaardbare situaties acceptabel te maken. Een passief exoskelet dient om de mens te ondersteunen, niet om productiviteit op te drijven.
-
Is een exoskelet een PBM?
Binnen de preventiehiërarchie behoort een exoskeleton tot de persoonlijke oplossingen. Het kan dus niet de eerste of enige oplossing zijn. Toch is een exoskelet een arbeidsmiddel en geen PBM of persoonlijk beschermingsmiddel. Het is immers nog niet aangetoond dat exoskeletten beschermen tegen klachten aan het bewegingsapparaat. Dat maakt certificering als PBM moeilijk. Toch is het interessant om de vereisten van een PBM ook voor een exoskelet te hanteren.
-
Kan men effectief 100kg tillen met een exoskelet?
Vandaag testen bedrijven met passieve exoskeletten zonder aandrijving. In de media werd reeds gewag gemaakt dat het tillen van 100kg een makkie zou worden. Dat is echter niet de realiteit. De ontwikkeling van actieve exoskeletons is echter volop bezig. Dit zijn exoskeletten met een motor die extra kracht ontwikkelt. Toch streeft men daarbij naar licht draagbare pakken waarbij 100kg geen doel is.
-
Welke exoskeletons zijn er op de markt?
Er zijn verschillende soorten exoskeletten op de markt. Een exoskeleton voor de rug of schouders is het best gekend. Daarnaast bestaan er specifieke varianten voor de benen, nek, pols en duim. Er zijn actieve en passieve exoskeletten, met of zonder aandrijving. Een andere indeling zijn rigide en softe exoskeletten. Een rigide structuur is een veer of een hard materiaal. Een soft exoskelet is een soepel materiaal en sluit aan op het lichaam. Dat verhoogt het draagcomfort.
* Exoskeletten:
exoskelet overzicht – exoskelet industrie – exoskeletten in praktijk – FAQ exoskeleton – passieve exoskeletten