De Exoskeleton Potential Assessment tool, ExoPA, is een vragenlijst die het potentieel van een exoskelet voor de armen inschat. Een exoskelet voor de bovenste ledematen komt dan het best tot zijn recht bij statische taken boven het hoofd waarbij men lichte gereedschappen vasthoudt. Het onderzoeksinstituut TNO heeft deze vragenlijst ontwikkeld als partner in het onderzoeksproject “Exskallerate” dat exoskeletten bestudeert en ontwikkelt.
ExoPA vragenlijst
Vooraf aan de vragen over een exoskelet voor de armen peilt de vragenlijst naar de belasting, pijn/vermoeidheid en ziekteverzuim gerelateerd aan de schouders of nek. Als oplossing wordt vervolgens eerst naar alternatieven gekeken: werkhoogte optimaliseren, gewicht verminderen, jobrotatie, hulpmiddelen, automatiseren,… Wanneer deze niet mogelijk zijn, kan een exoskelet als verbetering overwogen worden.
Voor de schouder- of nekbelastende taken overloopt men onderstaande criteria. Wanneer men minder dan twee rode waarden treft, dan is er een potentieel voor een exoskelet voor de armen. Het is immers belangrijk dat de voordelen (minder belasting) groter zijn dan de nadelen (hinder/acceptatie). De gele waarden geven de mogelijke nadelen weer, die de bereidheid om een exoskelet te dragen, kunnen verminderen.
| Gewicht (kg) | 0 | 1-5 | >5 | |
| Frequentie (dag/wk) | 0-1 | 2-4 | 5-7 | |
| Duur (u/dag) | <1 | 1-2 | >2 | |
| Gedrag | Statisch | Dynamisch | ||
| Range | Onder ellebogen | Onder schouders | Boven schouders | |
| Warme omgeving | Ja | Neen | ||
| Buigen rug zijw/vw | Ja | Neen | ||
| Extra ruimte hindert | Nooit | Soms | Vaak | |
| Aan- en uitdoen | Nooit | Soms | Vaak | |
Aandachtspunten exoskelet
Een exoskelet voor de schouders ondersteunt vooral het gewicht van de armen. De hoeveelheid ondersteuning kan men vervolgens instellen in functie van het gereedschap dat men vasthoudt. Bij gewichten boven de 5kg echter is een exoskelet geen interessante oplossing omdat het mogelijks niet genoeg ondersteuning kan bieden.
Een exoskelet heeft ook weinig potentieel voor taken die men weinig frequent of niet langdurig uitvoert. Het vaak aan- en uitdoen zal namelijk de bereidheid verminderen om een exoskelet te gebruiken.
Een exoskelet biedt vooral een goede ondersteuning bij statische taken of houdingen, waarbij de arm boven het hoofd wordt gehouden. Toch is er in de range tussen ellebogen en schouders ook nog voldoende potentieel. Dynamische taken daarentegen hebben een variatie aan bewegingen of houdingen, waarbij een exoskelet niet altijd een optimale ondersteuning kan geven.
Wat de werkomgeving betreft kan warmte leiden tot discomfort en een toename van de lichaamstemperatuur. Een exoskelet voor de armen hindert ook het voorwaarts en zijwaarts buigen van de rug. Als deze ongemakken regelmatig of vaak voorkomen, zal de bereidheid klein worden. Het aantal taken waarbij een exoskelet steun geeft moet steeds groter zijn dan het aantal taken waarbij het hindert.
Een exoskelet neemt uiteraard wat extra ruimte in aan de schouders en hoge rug. Als dat het werk hindert of de kwaliteit vermindert, dan zal de aanvaarding van een exoskelet wederom afnemen.
Aan de hand van al deze criteria geeft de exoskeleton potential assessment tool, ExoPA, tenslotte een beoordeling over het potentieel van een exoskelet voor de schouders.
* Exoskeletten:
exoskelet overzicht – exoskelet industrie – exoskeletten in praktijk – FAQ exoskeleton – passieve exoskeletten