Een app in aansluiting met kinesitherapie kan de patiënt met chronische lage rugpijn ondersteunen om ook thuis verder te werken aan zijn belastbaarheid. Een gezonde levensstijl heeft een positief effect op rugklachten. De app biedt een trainingsprogramma om de fysieke activiteit, spierversterkende en lenigmakende oefeningen op te bouwen. Daarbij hoort ook advies voor slapen, roken, eten,… om aan zelfzorg of self management te doen. In België wordt de Selfback app sterk gepromoot als wetenschappelijk onderbouwd. Dat blijkt toch niet zo straf te zijn.
Beperkt effect op activiteiten dagelijks leven
Patiënten bij de kinesitherapeut die ook de app gebruiken om thuis te oefenen, vertonen na 3 maanden gemiddeld een extra verbetering van 0,79 op de Roland Morris Disability Questionnaire. Deze beoordeelt de activiteiten in het dagelijks leven die men nog kan doen op een 24 punten schaal. Deze winst is dus minimaal en de auteurs stellen de klinische relevantie hiervan zelf in vraag. De controlegroep volgde enkel kinesitherapie. Hiervan verbeterde 39% meer dan 4 punten op de RMDQ schaal, bij de app was dat wel 52%. Er zijn dus wel meer mensen met een grote verbetering. [1]
Geen extra effect op levenskwaliteit en symptomen
De Selfback app gebruikt AI om op basis van de karakteristieken van de patiënt en zijn symptomen een geïndividualiseerd trainingsprogramma te ontwikkelen. Zo werkt men op maat en bouwt individueel de belastbaarheid op. Toch is er geen verschil ten opzichte van algemene zorg (kinesitherapie) of een app met een standaard programma voor nekklachten en lage rugpijn. [2]
Patiënten van een revalidatiecentrum werden bevraagd met de Musculoskeletal Health Questionnaire (MSK-HQ). Deze 56-puntenschaal peilt naar de levenskwaliteit en symptomen tijdens wandelen, wassen, fysieke activiteit, sociale activiteiten, enz… Daarnaast zijn er vragen over de pijn, stijfheid, slaap en energie. De Selfback app met AI scoort dan 0,62 beter dan de kiné, wat niet betekenisvol is. Ook ten opzichte van de standaard app is het verschil (1,08) niet significant. [2]
Lagere pijnscore, geen effect op werkbaarheid
De beste resultaten worden gevonden in een studie die de app bestudeert bij fysiek zware en lichte jobs. Na drie maanden ervaren medewerkers in een fysiek veeleisende job minder pijn (0,8 op een 10-puntenschaal ). Dit effect blijft ook behouden na negen maanden en is betekenisvol. Voor fysiek licht werk is de vooruitgang niet betekenisvol ten opzichte van de gewone kiné.
Werken met minder pijn zou ook kunnen leiden tot beter werken. Dat blijkt niet meteen het geval. De werkgebonden scores vertonen immers geen verschil. De work ability of het werkvermogen gaat er niet speciaal op vooruit. De oefeningen zijn dan ook niet specifiek gericht op de specifieke werkcontext van de gebruiker. Dat kan nog een verbetering van de app zijn. [3]
Preventief ?
Ook werkende mensen die nog geen rugpijn hebben, kunnen baat hebben met het verhogen van hun belastbaarheid. Zonder klachten is er niet meteen een kiné in de buurt en dan zou een app kunnen helpen om meer te bewegen en versterkende oefeningen te doen. De werknemer doet dan aan zelfmanagement om rugklachten preventief te voorkomen. Dit is nog niet onderzocht, maar zelfs met klachten is er geen effect op werkbaarheid.
De succesfactor bij een app is immers de compliance. Men moet het immers volhouden om zonder klachten het oefenschema van een app te blijven volgen. Bij een gelijkaardige app voor psychosociaal welzijn en stress, was er een grote drop-out. Na één maand waren 38% van de deelnemers gestopt, na twee maanden was dat reeds 54%. Het zijn ook de mensen die graag bewegen, die men het makkelijkste zal bereiken met een dergelijke app. [4]
Besluit
Ergonomie draagt bij tot de primaire preventie van fysieke klachten. In een ergonomiebeleid is het daarom essentieel om de fysieke vereisten van de job te verminderen. In de secundaire preventie behalen trainingsprogramma’s en apps vooralsnog beperkte resultaten. De groep van medewerkers met zwaar fysiek werk en chronische lage rugpijn was ook klein in de studies. De arbeiders in dergelijke jobs vallen wellicht gewoon ziek uit. In de tertiaire preventie zijn voldoende jobs met een aanvaardbare fysieke belasting nodig om een succesvolle terugkeer naar de arbeidsmarkt te realiseren. De rol van ergonomie – het aanpassen van het werk aan de mens – wordt daar nog steeds onderschat.
[1] https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2021.4097
[2] https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2023.20400
[3] https://doi.org/10.5271/sjweh.4186
[4] https://doi.org/10.2196/14269
* Lage rugpijn
Kost lage rugpijn – fysiek werk en rugpijn – ergonomie vermindert ziekteverzuim – werkbaar werk