Bij fysiek werk is rugpijn de voornaamste klacht en oorzaak van langdurige ziekte op het werk. Dit heeft ook een impact op de rest van het team, die vaak zullen moeten compenseren. Deze longitudinale studie toont aan dat staand werk met veel en zwaar tillen een oorzaak is van rugpijn op het werk. Preventief moet men dus niet alleen kijken naar beter tillen (werkpost aanpassen), maar ook naar minder tillen (organisatie aanpassen).
Fysiek werk betekent meer rugpijn
Een longitudinale studie in Denemarken heeft meer dan 129 000 beginnende medewerkers zonder rugpijn gevolgd over een periode van 10 jaar. Bijna 21% van hen ontwikkelde lage rugpijn. Deze is geobjectiveerd in een ziekenhuis. Het betreft dus ernstige rugpijn, waarvoor men effectief een ziekenhuis bezoekt. De fysieke belasting op het werk werd eveneens terug in kaart gebracht: aantal kg tillen per dag, aantal keer meer dan 20kg tillen per dag en de tijd staand werken/zittend werken.
Staande jobs met veel en zwaar tillen leiden binnen het jaar tot 7% meer nieuwe gevallen van rugpijn. Na vier jaar is er in deze groep zelfs 31% meer ernstige rugpijn vergeleken met een niet-blootgestelde groep. Daarna neemt het percentage niet meer toe, te wijten aan het healty worker effect. De fysieke eisen van het werk maken dus dat medewerkers uitvallen of ander werk zoeken.
Healthy worker effect
Healthy worker effect betekent dat bij fysiek zwaar werk enkel de meest gezonde operatoren overblijven. Wie rugpijn heeft, haakt af bij fysieke jobs. Van de jonge medewerkers die starten met fysiek zwaar werk blijft na 10 jaar nog maar één derde over. Er is dus een survival of the fittest. Met de krapte op de arbeidsmarkt is het echter geen optie dat slechts 30% van de populatie dat werk kan doen.
Het healty worker effect verklaart ook waarom cross-sectionele studies minder duidelijk de effecten van fysiek zwaar werk op rugpijn in kaart kunnen brengen. De medewerkers die men op die moment bestudeert, zijn immers enkel de sterkste operatoren die minder klachten hebben. Door de mensen in de tijd op te volgen in een longitudinale studie kon men dit effect duidelijk zichtbaar maken.
Preventie is bronaanpak
Er is ook een dosis-respons relatie. Hoe meer kg men per dag moet tillen, hoe vaker men meer dan 20kg moet tillen en hoe meer men staand werkt per dag, hoe groter de kans om rugpijn te ontwikkelen.
Dat zet ook ergonomische interventies in een ander perspectief. Op werkpostniveau streeft men vaak naar het optimaliseren van de houding en omstandigheden. Dat is uiteraard goed, maar deze studie maakt duidelijk dat het effectiever is om de herhaling en het gewicht te verminderen. De beste oplossing minder tillen en minder staand werken.
Op organisatieniveau ligt de grootste winst in afwisseling tussen tillen en niet-tillen, tussen staand en zittend werken. De studies over de fysieke fitheidsparadox wijzen ook die richting uit. Men kan dus het order picken gaan optimaliseren, maar men kan ook zoeken naar afwisseling tussen picking en een chauffeursfunctie (wegzetten, afhalen, kuisen). In een supermarkt kan men het uitzetten optimaliseren door hulpmiddelen, maar men kan ook streven naar afwisseling met de zittende kassafunctie. Dat is minder tillen en minder staan op dagbasis bekeken.
* Bron:
Wiben ea 2024. Tip of the iceberg: unveiling the impact on back disorders from cumulative physical job exposure and evaluating bias from the healthy worker effect using a nationwide longitudinal cohort study. European Spine Journal.
* Fysiek werk:
Zwaar beroep – ziekteverzuim – chronische lage rugpijn – oudere medewerker