Deze praktijkstudie onderzocht het effect van een passief exoskelet tijdens het orderpicken. De medewerkers haalden bakken kaas rond gedurende twee uur in reële omstandigheden met een zonder exoskelet voor de rug. Zowel objectieve metingen (EMG en houding) als subjectieve ervaringen (aanvaardbaarheid) werden geanalyseerd.
Minder spieractiviteit
De resultaten tonen een significante afname van spieractiviteit in de onderrug (m. Erector Spinae) van 9% (links) tot 12% (rechts) wanneer het exoskelet werd gedragen. Dit positieve effect vond men eerder ook al in labostudies in gecontroleerde omstandigheden. Toch blijkt het voordeel in praktijksituatie niet zo uitgesproken als in een labo (tot 40% daling in spieractiviteit). Tijdens het orderpicken beweegt men dan ook in alle richtingen met de rug en niet in één richting zoals vaak in labosituaties.
Voor de schouderspieren (m. Trapezius) werd geen betekenisvolle verandering vastgesteld. Het exoskelet ondersteunt dan ook enkel de rug. In deze studie was er dus ook geen verplaatsing van de belasting naar de schouders.
Een interessante bevinding is ook dat de lichaamshouding nauwelijks wijzigde. Het percentage tijd dat de rug meer dan 30° gebogen was, nam slechts marginaal toe met exoskelet (26% tegenover 23%), en dit verschil was niet significant. Ook de schouderhoeken bleven vrijwel gelijk. Dit duidt erop dat de gemeten reductie in spieractiviteit vooral te danken is aan de ondersteuning van het exoskelet zelf en niet aan een verandering in werkhouding.
Praktische ongemakken
De subjectieve evaluatie via een vragenlijst geeft een genuanceerd beeld. De fysieke belasting van de onderrug werd als duidelijk verminderd ervaren (score 4,5 op 5), wat aansluit bij de objectieve afname in spieractiviteit. Orderpickers gaven aan dat tillen minder moeite kostte en dat de lasten lichter aanvoelden.
Echter, de vermoeidheid nam subjectief toe, vooral tijdens de neerwaartse beweging. Dit komt doordat de gebruiker bij het bukken kracht moet uitoefenen tegen de weerstand van de veren in het exoskelet, wat meer energie vereist. Daardoor kregen de medewerkers het ook warm in het exoskelet. Een hele dag dragen zou niet comfortabel zijn. De objectieve voordelen wegen niet op tegen de subjectieve nadelen.
Een andere opvallende bevinding is de lage score voor het op- en afstappen van de elektrische meerijtranspallet (1,75). De fysieke breedte van het exoskelet belemmerde de beweging. Dat kwam ook tot uiting door het botsen met exoskelet tegen de rekken tijdens het orderpicken. Hieruit blijkt dat ergonomische ondersteuning niet ten koste mag gaan van mobiliteit of veiligheid.
Preventiehiërarchie
De gemeten afname in spieractiviteit van de onderrug (±10%) is relatief bescheiden. Een exoskelet alleen is dus geen sluitende oplossing is voor rugbelasting. Een exoskelet kan wel een aanvullende maatregel zijn in een integrale aanpak. In situaties die structureel een hoge fysieke belasting vereisen, dient men naar de organisatie en omstandigheden van het tillen te kijken.
Een ander aandachtspunt is ook de subjectieve aanvaarding van een exoskelet. De praktische ongemakken dienen verder weggewerkt te worden. De pasvorm was positief, al vereiste het afstellen enige ervaring. Toch werden enkel mannelijke deelnemers betrokken omwille van de steun op de borst (Laevo 2.5). Nieuwere versies van het exoskelet dienen meer rekening te houden met het vrouwelijk lichaam, wat ook gebeurd is.
* Bron
Motmans 2018. Effect of a passive exoskeleton on muscle activity and posture during order picking. https://doi.org/10.1007/978-3-319-96083-8_45
* Exoskeletten
Exoskelet – exoskelet industrie – actief vs passief exoskelet – FAQ exoskeleton – passieve exoskeletten – exoskeletten praktijk