Een ziekenhuisbed moet comfort bieden aan de patiënt, maar ook aan de zorgverleners. Het ziekteverzuim wegens rugklachten ligt namelijk hoog bij deze beroepsgroep. Bij de aankoop van een ziekenhuisbed wordt daarom best rekening gehouden met een aantal ergonomische criteria:
- Elektrisch in hoogte verstelbaar bed: hoog-laag bed
- Verstelbare hoogte van de handgrepen om te duwen
- Richtingswiel: één of twee zwenkwielen die geblokkeerd kunnen worden
- Grote wielen met remsysteem
- Onderrijdbaar: open ruimte van 15 cm hoog
- semi-Fowler houding: verstelbare rug- en kniehoek en kanteling
- Trendelenburg en anti-Trendelenbrug positie
- Verstelbaar onrusthekken, bedhekken of bedsponden
- Eenvoudig voor opzetstukken: papegaai
- Elektrische rollakens aan zijkant bed
- Wegklapbare voetuiteinden
Richtingswiel dat geblokkeerd kan worden
In dit onderzoek werden een aantal ergonomische eigenschappen van ziekenhuisbedden onderzocht. Een “directional lock” of richtingswiel betekent dat één of twee zwenkwielen vastgezet kunnen worden. Dit maakt het trekken of duwen over langere afstanden minder belastend omdat het bed minder zijwaarts zal driften. De proefpersonen moesten daarom met een ziekenhuisbed rijden door een smalle gang. Het aantal keer stoppen met het bed en opnieuw in de goede richting duwen, werd als parameter van fysieke belasting genomen.
Met een richtingswiel kan men beter rechtdoor rijden. De medewerkers moesten minder vaak de richting aanpassen (28%). Dit effect was vooral duidelijk bij zware patiënten (120 kg), maar niet bij lichte personen (50 kg). Bij een tweede testbed werd geen voordeel van het richtingswiel gevonden.
Subjectief werd een ziekenhuisbed met een gefixeerd zwenkwiel makkelijker en minder belastend ervaren. De medewerkers hadden ook meer vertrouwen om zware patiënten te manoeuvreren en transporteren met het richtingswiel.
Verstelbare hoogte handgrepen: 94-110 cm
Wanneer de duwhoogte van het bed kan aangepast worden, is de belasting op de schouders 30% lager dan wanneer iedereen op dezelfde hoogte van 110 cm moet duwen. Een goede hoogte voor de handgreep is immers op ellebooghoogte. De krachten die op de rug inwerken, bleken echter niet betekenisvol te verschillen.
De krachten op de schouders en rug werden wel niet rechtstreeks gemeten, maar berekend. Deze schatting gebeurde met een biomechanisch model (3DSSPP) op basis van de lichaamsafmetingen van de verzorgende en de uitgeoefende handkrachten.
Verstelbare rug- en kniehoek
Een contourmechanisme betekent de kniehoek mee kan bewegen met de hoek van rugsteun. Hierdoor zijn verschillende posities van het ziekenhuisbed mogelijk. De achterliggende gedachte is dat een patiënt minder zal afschuiven wanneer de rugleuning regelmatig wordt rechtop gezet. De verzorgende zal dan minder of minder vaak de patiënt moeten verplaatsen of hogerop schuiven in bed. Na 12 keer de rugleuning op en neer te bewegen, bleek dat patiënt gemiddeld 15 cm of 40% minder naar beneden geschoven was bij de verstelbare kniehoek.
Het voordeel van het contourmechanisme was gelijk voor actieve en passieve patiënten. De hulpbehoevendheid had dus geef effect hierop.
Besluit
In deze studie werden drie ergonomische eigenschappen van het ziekenhuisbed onderzocht. Deze hadden een positief effect op de fysieke belasting, maar bleken ook geen wondermiddelen. Het manueel trekken en duwen van een ziekenhuisbed blijft een zwaar gewicht (>225kg). Ook al moet er minder getild worden, aandacht voor de werkhouding blijft noodzakelijk.
* Bron:
Mehta RK. 2011 Ergonomic evaluation of hospital bed design features during patient handling tasks. Int J Ind Erg 2011; 41: 647-652.
* Hulpmiddelen zorg:
ziekenhuisbed – glijzeil – plafondlift – glijkous – effect hulpmiddelen – medicatiewagen