Wat is de WBB?
WBB staat voor welzijnsbevraging beeldschermwerk. De medewerkers met het risico beeldschermwerk krijgen een (online) vragenlijst om in te vullen die peilt naar de verschillende welzijnsrisico’s: ergonomie, arbeidshygiëne, psychosociale aspecten, sedentarisme en veiligheid. De individuele antwoorden worden vervolgens samengebracht op groepsniveau.
WBB – welzijnsbevraging (.xslx)
WBB individu (.pdf)
WBB groep (.pdf)
De Codex boek VIII titel 2 “Beeldschermen” beschrijft dat er minimum om de vijf jaar een risicoanalyse moet gebeuren op het niveau van het individu en een groep werkposten. De WBB is daarbij domeinoverschrijdend en houdt rekening met actuele risico’s zoals langdurig zitten, psychosociale belasting, thuiswerk, enz… Het is een risicoanalyse op observatieniveau waar de medewerkers zelf subjectief de knelpunten aangeven. Dit vormt de basis voor verdere analyse of werkplekbezoeken.
- Screening: selectie medewerkers met risico beeldschermwerk
- Observatie: een subjectieve bevraging van de medewerkers
- Analyse: het individuele werkplekbezoek
- Expertise: specifieke oplossingen
Hoe werkt de WBB?
Elke medewerker met het risico beeldschermwerk krijgt deze vragenlijst toegestuurd. Deze vult individueel de vragen in en krijgt in de vragenlijst feedback of tips om een ongunstige situatie aan te pakken.
De bureelwerker stuurt de ingevulde Excel terug naar de preventieadviseur. Deze selecteert de volledige kolom (B) en plakt de antwoorden in het tabblad groep (kolom B-F, kolommen kunnen toegevoegd worden als er meerdere bureelwerkers zijn). Zo kan het resultaat op dienstniveau of een groep werkposten in percentages berekend worden. De preventieadviseur krijgt op zijn beurt tips voor preventiemaatregelen in de kolom ‘maatregelen’.
Tabblad individu
Elke medewerker vult een vragenlijst over de welzijnsrisico’s in met ok/nok. Het invullen van de vragenlijst dient eveneens als een informatiemoment. De vragen rond de instellingen van het kantoormateriaal maken ook duidelijk wat een goede instelling is. Bij psychosociale klachten krijgt men tips of wordt men doorverwezen naar bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon. Bij brandveiligheid dient men op zoek te gaan naar brandblussers of de evacuatieweg. Door het invullen van de vragenlijst krijgt de individuele medewerker feedback over zijn eigen werksituatie.
Tabblad groep
De preventieadviseur verzamelt alle individuele vragenlijsten en brengt deze samen op groepsniveau. Dit kan eenvoudig door copy paste van het eerste tabblad naar het tweede. Zo wordt het risico voor een groep werkposten beoordeeld.
De score gebeurt volgens een stoplichtmodel:
- Groen: >80% ok
- Geel: 50-80% ok
- Rood: <50% ok
Voor elk item worden preventiemaatregelen voorgesteld. Deze situeren zich op het niveau van ontwerp, aankoop, verdere analyse en informatie/opleiding. Voor ergonomie is de beschikbaarheid van goed standaardmateriaal belangrijk. De omgevingsfactoren worden best in het ontwerp aangepakt. Achteraf is een participatieve workshop aangewezen om knelpunten en mogelijke oplossingen te bespreken. Op psychosociaal vlak kan het gesprek met de leidinggevende aangegaan worden over competenties, autonomie, ontwikkelkansen, bereikbaarheid buiten de werkuren, enz… Voor veiligheid is het interessant om ook de thuiswerkers tips te geven rond brand en elektriciteit.
Voorbeeld individu
De preventieadviseur heeft alle bureelwerkers de WBB vragenlijst doorgemaild. Els heeft deze ingevuld en teruggestuurd:
Ingevuld voorbeeld WBB (.xlsx)
Els geeft aan dat ze de instelmogelijkheden van haar bureaustoel niet kent. Als tip krijgt ze om de handleiding te bekijken. Mogelijks is deze niet ter beschikking, want het bewegingsmechanisme van haar bureaustoel staat geblokkeerd. Dit kan ook zijn omdat ze niet graag dynamisch zit. Als dat op groepsniveau ook het geval is, is sensibilisering aangewezen.
De tafel van Els staat niet loodrecht op het buitenvenster. Later in de vragenlijst geeft ze ook aan dat ze niet over zonnewering beschikt. Lichtinval in het scherm of aangezicht zal hier problemen opleveren.
Els en collega’s werken allemaal op een laptop zonder hulpmiddelen. Dat verklaart waarom ze niet over een groot scherm beschikt. De bovenrand van het scherm niet op ooghoogte komt en de kijkafstand is minder dan armlengte. Het toetsenbord staat niet los van het scherm.
Zitten als nieuwe gezondheidsrisico is ook aanwezig bij Els. Ze zit meer dan 6 uur per dag op het werk en onderbreekt dat zitten niet elk half uur. Toch kan men het zitten met eenvoudige tips vaker onderbreken. Een zit-sta tafel wordt ook gepromoot om zittend en staand werken te kunnen afwisselen.
Op psychosociaal vlak valt op dat Els haar werk niet altijd af krijgt binnen de werkuren. Wanneer dit regelmatig of over lange tijd het geval, is dat wel een aandachtspunt om verder te bekijken. Ook de vertrouwenspersoon is niet gekend. Dat blijkt evenmin bij de collega’s te zijn.
Voorbeeld groep
Wanneer de resultaten van alle collega’s worden ingevuld, komen de werkpunten snel naar voor. De meesten kennen de instelmogelijkheden van de bureaustoel niet (33%). Extra opleiding of informatie hierover is zeker aangewezen. De standaard bureaustoel blijkt ook groot uit te vallen vermits 67% aangeeft dat er geen vuist vrije ruimte is in de kniekuil. Zoals Els hebben meerdere collega’s het bewegingsmechanisme van de stoel geblokkeerd. De voordelen van dynamisch zitten dienen toegelicht te worden.
De tafel staat bij 67% van de collega’s niet op ellebooghoogte. De preventieadviseur dient eens een rondgang met technieker te organiseren om alle tafels op een hoogte in te stellen. Zijn de tafels niet verstelbaar, dan kunnen ze opgehoogd worden met blokjes. Lager instellen is niet mogelijk, maar daar kan een voetensteun helpen.
De helft van de medewerkers zit niet loodrecht op het venster. Het licht valt niet zijwaarts in. In combinatie met de afwezigheid van zonnewering is dat een probleem. De preventieadviseur kan in gesprek gaan om een andere bureelindeling te bespreken. Indien dit niet mogelijk is, is zonnewering een must.
Alle collega’s blijken op een laptop zonder hulpmiddelen te werken. Advies is om een groot scherm te voorzien voor elke medewerker waarop ze hun laptop kunnen aansluiten. Een extern toetsenbord en muis behoren dan ook tot de basisuitrusting. Dit laat een goede opstelling van het scherm toe.
Op vlak van minder zitten en meer bewegen, is extra informatie nodig om de bureelwerkers bewust te maken van het risico en wat ze er zelf aan kunnen doen. Een gezondheidsactie kan zorgen voor een klik vermits men met kleine tips al ver komt.
De omgevingsfactoren worden over het algemeen positief beoordeeld. Wel is er de behoefte om geconcentreerd te kunnen werken. Daarover kan de preventieadviseur in overleg gaan hoe dit mogelijk kan gemaakt worden door een andere bureelindeling of door afspraken. Een aangename temperatuur voor iedereen is nooit een evidentie met meerdere mensen op een bureau. Dat blijkt ook op deze dienst.
Els kreeg haar werk niet altijd af binnen de werkuren. Dit is echter het geval voor de helft van haar collega’s. De werkdruk, de verwachtingen of het takenpakket dienen bekeken te worden. Een verdere bevraging door de preventieadviseur psychosociale aspecten kan ook de knelpunten nog duidelijker maken. Dit is dan meteen de gelegenheid om de vertrouwenspersoon kenbaar te maken, vermits niemand deze kent.