Verlichting op de thuiswerkplek is belangrijke factor om een hele dag geconcentreerd te kunnen werken zonder een vermoeid gevoel of vermoeide ogen. Hieronder volgen tien tips hoe je de richtlijnen rond licht kan vertalen naar de verlichting op de thuiswerkplek.
Voldoende licht op de werkplek
Voor bureauwerk is een goede verlichting op de thuiswerkplek minimum 500 Lux. De directe omgeving, 50cm rondom de werkplek, heeft dan best een minimale gemiddelde verlichtingssterkte van 300 Lux. Voor de achtergrond op meer dan 3m dient er nog 100 Lux te zijn ofwel één derde van de directe omgeving. Deze waarden staan beschreven in de Europese norm rond binnenverlichting, EN12464.
Dit vormt een uitdaging voor de thuiswerkplek. Voor een woonkamer is 500Lux immers teveel. Voor de gangbare activiteiten aldaar is namelijk 150 Lux reeds voldoende. Oplossing is extra werkplekverlichting of een aparte ruimte met de goede verlichting is uiteraard ideaal.
Comfortabele helderheidsverhoudingen
Een lichte kleur van plafond, vloer en wanden helpt mee het licht te verspreiden in de ruimte. Op die manier vermijdt men grote contrasten. De helderheid van daglicht is immers steeds veel groter dan binnen. Een donkere omgeving is dan ook heel vermoeiend om in te werken. Hetzelfde geldt voor een donkere werktafel.
Voor een goede lichtverdeling in de ruimte is deze best ook instelbaar. Dit kan men bereiken door meerdere lichtpunten te gebruiken. In een Teamsvergadering is het interessant om het aangezicht goed te kunnen zien. De algemene verlichting kan daarvoor aangevuld worden door specifieke werkplekverlichting.
Voorkomen van (in)directe verblinding
Door je werktafel loodrecht op het buitenvenster te plaatsen, valt het daglicht zijwaarts in. Op die manier vermijdt men tegenlicht in de ogen of reflectie om het beeldscherm. Wanneer de zon echter rechtstreeks op het venster schijnt, is het nodig om helderheidswering te voorzien. De helderheid van de zon is immers altijd heel hoog en kan verblindend werken.
Een lichte en matte kleur van de tafel vermijdt eveneens reflectie. Blinkende oppervlakken zoals een glazen tafel zijn niet echt geschikt om thuis aan te werken. Hetzelfde geldt ook voor blinkende schermen. Deze vragen om reflectie van dag- en kunstlicht.
Goede lichtrichting en schaduwwerking
Een goede manier om schaduw te vermijden, is indirecte verlichting. Een wit plafond kan daarbij helpen om het licht in de werkruimte te weerkaatsen. Zo heeft men een goede verlichting zonder de nadelen van verblinding of schaduw. Dimmers kunnen ook helpen om de verlichting binnen en buiten op elkaar af te stemmen.
Een zijwaartse lichtinval en voor de rechtshandige bij voorkeur van links, vermijdt ook dat men in zijn eigen schaduw werkt. Dat is ook een argument om de inval van zonlicht af te schermen.
Lampen met een goede kleurweergave
De kleurweergave bepaalt hoe goed de hersenen zich een beeld kunnen vormen van wat we zien. Een goede kleurweergave is minder vermoeiend voor de ogen en hersenen. Bij thuiswerk is een goede kleurweergave niet altijd vanzelfsprekend. Wanneer men specifieke werkplekverlichting gebruikt, kan men hier uiteraard wel makkelijk mee rekening houden.
De kleurweergave kan men aflezen van de code op de lamp. Bij 36W/840 staat de “8” voor een kleurweergave van 80% of meer. Dat is wat men nodig heeft voor beeldschermwerk. De “4” staat voor de lichtkleur.
Kies een prettige lichtkleur
De lichtkleur bepaalt de sfeer, hoe warm of hoe koud het licht aanvoelt. Het warm wit licht komt overeen met een kleurtemperatuur van 2700 K. Dat creëert een aangename sfeer en vindt men dus vaak terug in woonkamers. Het koud wit licht heeft een kleurtemperatuur van 4000 K. Hoe meer daglicht er binnenvalt, hoe hoger de kleurtemperatuur mag zijn.
Voor beeldschermwerk bevindt de lichtkleur zich best tussen 3000 en 4000K. Voor de thuissituatie zal 3000K eerder aangenaam zijn. Men moet immers vermijden om verschillende lichtkleuren in één ruimte te combineren. Op een kantoor met veel daglicht is dan eerder 4000K aanbevolen.
Zorg voor doelgerichte armaturen
Op kantoor zijn armaturen veelal ingebouwd in het plafond. Het licht kan gericht naar beneden schijnen ofwel via weerkaatsing in de spiegelarmatuur indirecte verlichting geven. Meerdere armaturen verspreid in de ruimte geven een goede lichtverdeling.
Voor verlichting op de thuiswerkplek kan men in een aparte werkruimte een pendelarmatuur hangen. Deze zorgt dan voor specifieke werkplekverlichting. In de woonkamer is een stalamp veelal meer praktisch. Tijdens het werk kan deze de eetkamertafel extra bijlichten. Buiten het werk staat deze lamp uiteraard gewoon uit en staat de algemene sfeerverlichting aan.
Juiste situering
Daglicht op de werkplek is een aanrader. Zoals eerder aangehaald plaatst men de bureau best dwars op het raam. Om de hinder van zon- of daglicht te beperken, houdt men best ook 2 meter afstand van het venster. Als dit niet lukt, kan men zonwering voorzien.
Wanneer men twee ramen heeft in de ruimte, dan is de beste opstelling met één raam opzij en het andere voor zich. Dat laat toe om in de verte naar buiten te kijken. Een venster in de rug kan namelijk makkelijk schaduw geven. Zonbeheersing is dan wel een extra aandachtspunt met vaak de nood aan lichtwering.
Dimmen
Dimmen heeft als voordeel dat het licht geler wordt naarmate men meer dimt. In de thuissituatie wordt het vooral gebruikt om een warme sfeer te creëren. Tijdens het werken heeft men een hoge verlichtingssterkte nodig en werkt de lamp op volle kracht. Buiten het werk kan men dan dimmen en meer sfeer creëren.
Bij LED lampen die dimmen toelaten, is dat aangeduid op de verpakking met een icoontje. Dat wil echter nog niet zeggen dat de LED lamp compatibel is met de armatuur. Retrofit LED heeft het voordeel dat dezelfde fitting hebben als een ouder type lamp.
Human centric lighting
Daglicht heeft ook positieve effecten op ons lichaam. Het stuurt ons bioritme of ons waak-slaapritme. Buiten een luchtje scheppen tussen 10 en 12 uur geeft een boost aan ons lichaam of onze waakzaamheid. Naar de avond toe bereidt minder licht ons voor op de slaap. Human centric lighting heeft als doel om ook deze niet-visuele effecten te stimuleren.
Bron: Webinar Groenlicht Vlaanderen
* Verlichting
verlichting kantoor – daglicht – verlichting thuiswerkplek – EN12464 – human centric lighting – dialux
* Omgeving
verlichting – geluidshinder – akoestiek – thermisch comfort – luchtvochtigheid