Verlichting op kantoor heeft een invloed op de productiviteit en het welzijn van de medewerker. Daglicht stimuleert zo het bioritme en vermindert de fysieke en mentale vermoeidheid. Voldoende verlichting draagt bij tot minder oogklachten. Naast de kwantiteit spelen ook de kwalitatieve parameters van verlichting op kantoor een rol.
Verlichtingssterkte : 500 Lux
De wetgeving stelt dat elke werkplek daglicht zou moeten hebben. Als het echt niet anders kan, dient er voldoende kunstverlichting te zijn. De risicoanalyse bepaalt de vereisten eigenschappen van de verlichting. De Europese norm rond binnenverlichting, NBN-EN 12464-1, geeft hiervoor concrete handvaten. Voor een kantoor is de minimale gemiddelde verlichtingssterkte 500 Lux. Daarnaast gelden er ook richtwaarden voor de kwalitatieve parameters: lichtverdeling, directe en indirecte verblinding, kleurtemperatuur en een aangepaste verlichtingssterkte in functie van de leeftijd of taakeisen.
Daglicht : loodrecht op venster
Elke werkplek heeft bij voorkeur daglicht. De norm rond daglicht in gebouwen, EN17037, maakt de minimum hoeveelheid concreet. Gedurende de helft van de daglichturen dient het daglicht voor taken met een gemiddeld prestatieniveau een minimale verlichtingssterkte van 500 Lux voor 50% van de kantoorruimte te realiseren en 300Lux voor 95% van de oppervlakte.
Daglicht valt best van opzij in op de werkplek. Bij een opstelling loodrecht op het venster valt het licht zijwaarts wordt zijwaarts weerkaatst weg van de medewerker. Een computerscherm staat ook best op minstens twee meter afstand van een venster. Indien dit niet lukt, is er helderheidswering of zonnewering nodig.
Andere inrichtingen van de werkplek brengen steeds nadelen met zich mee. Met het aangezicht naar een venster gericht, is het contrast tussen het heldere buitenlicht en het computerscherm veel te groot. De ogen moeten steeds aanpassen wat oogklachten in de hand werkt. In de omgekeerde positie met de rug naar het raam, werkt men in zijn eigen schaduw en verhindert zo een goede verlichting van het werkvlak. Het licht of de zon kunnen ook weerkaatsen op het scherm, wat hinderlijke reflectie geeft.
Kunstverlichting
LED lampen zijn ondertussen de standaard verlichting op kantoor. Bij de keuze van het type lamp zijn twee karakteristieken belangrijk: kleurtemperatuur en kleurweergave. Voor beeldschermwerk is een kleurtemperatuur tussen 3000 en 4000 K geschikt. Hoe hoger de kleurtemperatuur, hoe kouder het licht aanvoelt. 3000 K is dus warm geel licht en 4000 K dan wit neutraal licht.
De kleurweergave van verlichting op kantoor dient meer dan 80 Ra te zijn. Kunstverlichting vervormt immers steeds de natuurlijke kleur. De kleurweergave drukt hoe getrouw men een kleur kan waarnemen. 80 Ra betekent dus dat dit voor meer dan 80% het geval is. Deze waarden kan men aflezen van de code op de lamp. In de code 36W/830 duidt de 30 op een kleurtemperatuur van 3000K en de 8 op een kleurweergave-index tussen 80 en 89.
Verblinding vermijden
Bij kunstverlichting kiest men vandaag voor meerdere armaturen gelijkmatig verspreid in de ruimte. Dit zorgt voor een goede lichtverdeling en vermijdt reflecties. Een goede algemene verlichting komt ook de flexibiliteit van de ruimte ten goede. Lichte kleuren van plafond, muren en meubels dragen ook bij tot een goede verspreiding van het licht in de ruimte. Een lichte en matte kleur van een bureautafel vermijdt eveneens reflectie.
Armaturen die indirecte verlichting geven zijn vooral geschikt voor het verlichten van grote oppervlaktes. Bij LED lampen laat men het licht weerkaatsen via het plafond of binnen de armatuur. Deze geven een goede functionele verlichting van de ruimte. Dat geeft een zacht gevoel om in te werken, contrasten en schaduwen blijven op die manier laag.
Human Centric Lighting
Naast de visuele eigenschappen heeft licht echter ook niet-visuele eigenschappen. Licht heeft invloed op ons bioritme en onze gemoedstoestand. Human centric lighting wil ook deze eigenschappen van het licht benutten. Door ’s morgens op kantoor veel licht aan een hogere kleurtemperatuur aan te bieden, stimuleert men de concentratie en activiteit. Naar de avond toe is aansluiting met ons bioritme dan minder licht nodig met een warmere tint. De eerste resultaten zijn alvast belovend.
* Verlichting
verlichting kantoor – daglicht – verlichting thuiswerkplek – EN12464 – human centric lighting – dialux
* Omgeving
verlichting – geluidshinder – akoestiek – thermisch comfort – luchtvochtigheid