In deze praktijkstudie werd het effect van drie ergonomische interventies gemeten om de globale lichaamstrillingen bij vorkheftruckbestuurders te verminderen: vlakke ondergrond, luchtgeveerde zetel en verminderen van de rijsnelheid. Doel was de hoeveelheid trillingen in de vorkheftruck beneden de actiewaarde van 0,5 m/s² te brengen voor bestuurders die de hele dag moeten order picken… [1].
Vlakke ondergrond
De bestaande vloer waren grote betonnen platen. Deze lagen echter niet meer gelijk zodat er veel drempels en oneffenheden waren. Dit zorgt voor trillingen. In een ander magazijn was de ondergrond vernieuwd. Door de trillingen op deze vlakke beton te vergelijken kon het effect van een effen rijvlak gemeten worden. De hoeveelheid trillingen lag 39% lager.
Het verbeteren van de ondergrond is een heel effectieve maatregel. Het is de eerstelijns verdediging tegen trillingen. Wanneer enkel naar de metingen met een mechanisch geveerde zetel werd gekeken, was het effect nog groter. De hoeveelheid trillingen was met 46% gedaald.
Een vlakke ondergrond was in deze studie noodzakelijk om de trillingen beneden de actiewaarde van 0,5 m/s² te krijgen. Langs de andere kant was enkel het vernieuwen van de vloer ook niet voldoende. Het moest steeds gecombineerd worden met een andere preventiemaatregel: luchtgeveerde zetel of lagere rijsnelheid.
Figuur: Vlakke ondergrond (links) en oneffen ondergrond (rechts)
Luchtgeveerde zetel
Het invoeren van een luchtgeveerde zetel met automatische gewichtsinstelling verminderde de lichaamstrillingen met 22% ten opzichte van een mechanisch geveerde bestuurderszetel. Deze maatregel werd dan ook opgenomen in de aankoopstandaard van nieuwe vorkheftrucks.
Op een oneven ondergrond was het effect van de luchtgeveerde zetel zelfs 28%. De ophanging van de bestuurderszetel is de laatste verdedigingslijn tegen trillingen. Wanneer de ondergrond en snelheid niet optimaal zijn, dan wordt de ophanging des te effectiever. Omgekeerd bij een vlakke ondergrond en met een lage rijsnelheid bleek er geen voordeel van een luchtgeveerde zetel (0%).
Een mechanisch geveerde zetel is vooral effectief voor zwaardere bestuurders (>112 kg). Voor lichtere operators (<84 kg) worden de trillingen nauwelijks effect. Dat verklaart waarom misschien waarom in deze studie het effect van een luchtgeveerde zetel zo groot was. Het gewicht van de vorkheftruckbestuurders varieerde tussen 70 en 100 kg. Een luchtgeveerde zetel is even effectief voor elke gewichtscategorie zodat vooral de lichtere en middelzware bestuurders hiervan voordeel zullen hebben [2].
Figuur: Mechanisch geveerde (links) en luchtgeveerde (rechts) bestuurderszetel.
Rijsnelheid
De maximale rijsnelheid werd ingesteld op 8 km/u en 15 km/u waarbij de bestuurders zo hard mogelijk mochten rijden. Dit gaf een verschil van 26% in trillingen. Het effect in reële werkomstandigheden met meerdere collega’s op de vloer zal waarschijnlijk lager zijn. De rijsnelheid van 15 km/u in beladen toestand was bijna niet haalbaar.
De vorkheftruckbestuurders vonden de lage snelheidslimiet ook niet zo interessant. Ze wilden hun werktempo zelf kunnen bepalen: in onbeladen toestand harder rijden, in beladen toestand ongeveer 8 km/u. Op vlak van trillingen is dat niet zo logisch omdat onbelast steeds hogere trillingswaarden werden gemeten. Het subjectieve gevoel van snelheid is hier bepalend.
Andere factoren
In een labostudie werd reeds geëxperimenteerd met cabinevering [3]. Dit bleek een effectieve maatregel door de trillingen te halveren. Bij zwaardere werktuigen zou dat standaard moeten zijn.
Het materiaal van de banden speelt minder een rol. In deze studie waren hadden de vorkheftrucks volle wielen omwille van mogelijke splinters op de vloer. In Amerika zijn luchtbanden meer ingeburgerd. Het efffect op trillingen zou beperkt zijn [4].
De aandrijving van de vorkheftruck (diesel, elektriciteit, gas) heeft ook geen invloed wanneer het gewicht van de toetstellen in rekening wordt genomen [4].
Bronnen:
[1] Motmans R. 2012 Reducing whole body vibration in forklift drivers. Work 41: 2476-2481.
[2] Blood RP, Ploger JD, Johnson PW. 2010 Whole body vibration exposure in forklift operators: comparison of a mechanical and air suspension seat. Ergonomics 53: 1385-94.
[3] Lemerle P, Boulanger P, Poirot R. 2002 A simplified method to design suspend cabs for counterbalance trucks. J Sound Vibration 253: 283-293.
[4] Malchaire J, Piette A, Mullier I. 1996 Vibration exposure on fork-lift trucks. Am Occup Hyg 40: 79-91.