Trappen bestaan uit een optrede (hoogte) en aantrede (diepte). Deze bepalen bepalen hoe gemakkelijk iemand een trap op en af kan. De Britse norm geeft daarvoor een aantal aanvaardbare verhoudingen tussen op- en aantrede in functie van het soort gebouw (zie figuur).
Optrede
De hoogte die overbrugd dient te worden door een trap is steeds een veelvoud van de optrede. Alle optredes dienen immers even hoog te zijn. Hierbij gelden wel enkele maxima:
- privaat huis: 22 cm
- semi-openbaar gebouw: 19 cm
- openbaar gebouw: 18 cm
Een trap voor een openbaar gebouw moet lichter lopen dan in een woning. Publieke trappen worden immers door meerdere mensen tegelijk gebruikt. Dit creëert een zekere tijdsdruk, minder mogelijkheden om te steunen en men is er niet vertrouwd mee. Trappen in huis daarentegen kent men na verloop van tijd als zijn broekzak. De optredes mogen daarom iets hoger zijn of de trap steiler.
Aantrede
De keuze van de optrede bepaalt grotendeels mee de aantrede. Een klassieke trapformule die men vaak gebruikt, is namelijk: 2 x optrede + aantrede = 63 cm. Omdat de grootte van de aantrede het grootste effect heeft op ongevallen, gelden hiervoor enkele minima:
- privaat: 22 cm (24,5 cm)
- semi-publiek: 25 cm (27 cm)
- openbaar: 28 cm (30 cm)
Deze minimummaten ondersteunen nog steeds niet de volledige voet. Daarom stelt onderzoek voor om de maten te verruimen tot 24,5, 27 en 30 cm [1]. Dit kost natuurlijk ook meer ruimte, maar wanneer het aantal ongevallen met 5% daalt zouden de kosten zich terugverdienen op zeven jaar tijd.
Helling trappen
De verhouding tussen optrede en aantrede bepaalt de helling van de trap. Uit de figuur kunnen volgende maxima afgelezen worden:
- privaat huis: 42°
- semi-publiek: 37°
- openbaar: 33°
Een helling van 25 tot 30° bleek uit een eerder onderzoek het minste energie te vergen. De verhouding 17 x 29 cm was het meest efficiënt volgens de trapformule van twee maal de optrede + aantrede = 63 cm.
Toegankelijkheid van trappen
Wanneer bovenstaande richtlijnen gerespecteerd worden, zal de trap voor de meeste mensen toegankelijk zijn. Toch komen er ook nog andere aspecten bij kijken:
- Rechte trappen, geen draaitrappen
- Slipvrij
- Leuning: 90-100 cm hoog
- Leuning: loopt nog 30-50cm door voor slechtzienden (40cm)
- Breedte leuning: minimaal 1m, optimaal 1m20
- Bijleuning: 60-75cm hoog voor kleine mensen en kinderen (70cm)
- Bordes: na 10-12 treden, 1m20 diep en met kleurcontrast
- Kleurcontrast: eerste en laatste trede van trap en voor bordes
- Voelbare markering: op 50 cm bovenste trede
- Gesloten tredes
- Geen overhangende tredes (trapneus)
- Afschuining max 3-4cm over trede (welding)
- Vrije hoogte boven trap: 2m10
Bron: Roys MS. 2001 Serious stair injuries can be prevented by improved stair design. Appl Ergon 32: 135-139.
* Maten:
hoogte keuken – fietsmaat – bh maat – trappen – maat kinderfiets – afmetingen bed – schoenmaat – werkhoogte – kledingmaten – touchscreen – kijkafstand TV