Wat is OWAS?
De OWAS methode staat voor Ovako Working Posture Analysing System. De methode werd ontwikkeld een staalfabriek in Finland om de fysieke belasting ten gevolge van werkhoudingen te evalueren. Het uitgangspunt van de OWAS methode is namelijk een systematische observatie en classificatie van houdingen.
De lichaamshoudingen en het gewicht van de te dragen last worden uitgedrukt in een cijfer. Na een analyse van alle observaties geeft de OWAS methode dan aan welke lichamelijke belasting aanvaardbaar is en welke niet.
Hoe werkt OWAS?
1. Scoren van lichaamshoudingen
De OWAS methode gaat uit van een multi-moment opname. Elke 15 of 30 seconden observeert en classificeert men de werkhouding. De beoordelaar geeft dan telkens een score voor de houdingen van verschillende lichaamsdelen en voor de te dragen last. Deze score bestaat uit een code van vier cijfers: bijvoorbeeld 3121. De cijfers staan daarbij voor respectievelijk de scores voor rug, armen, benen en gewicht.
Het aantal observaties is afhankelijk van de aard van het werk. Bij sterk variërend werk duurt het immers langer om een representatief beeld te hebben dan bij sterk repetitief werk. De observatie kan rechtstreeks gebeuren of aan de hand van video-opnames.
2. Analyse van houdingen
De analyse van deze codes kan op twee manieren gebeuren. De OWAS methode stamt echter uit de jaren zeventig, waardoor de software verouderd is.
- Manueel: Evaluatieformulier (% van een houding opzoeken globaal of per deeltaak)
- Software: OWASAN (enkel nog bruikbaar op Windows XP of een lagere versie).
“Observation”
Onder de titel “observation” kan men de verschillende deeltaken of fasen benoemen die men wil onderzoeken via “define workphases”. De relevante arbeidstaak splitst men dus op in een aantal delen. Eens de arbeidsfasen gedefinieerd zijn, kan de eigenlijke observatie starten via “start”. Dit kan op twee manieren gebeuren. Ofwel start men een klok in het programma zodat men om de dertig seconden verplicht wordt de houding op dat moment in te geven. Een twee mogelijkheid is gebruik te maken van een video-opname. Men bekijkt dan enkele malen de arbeidstaak en geeft vervolgens een score voor alle deeltaken.
“Graph”
Nadat alle observaties gebeurd zijn, maakt het programma dan zelf een analyse van de belasting voor de werknemer bij bepaalde arbeidstaken. Via de titel “graph” kan men “recommendations for actions” aanklikken. Zo krijgt men voor elke lichaamsregio (rug, armen en benen) informatie over het percentage van de totale tijd dat men in deze houding werkt, alsook aanbevelingen over de graad van belasting. De paarse balk geeft namelijk aan onder welke actiecategorie de houding voor deze taak valt.
In onderstaand voorbeeld wordt tijdens het monteren constant (100%) met één arm boven schouderhoogte gewerkt. Dit valt onder actiecategorie 3 en zal snel een aanpassing vragen. Ook staat de werknemer gedurende de helft van de monteertijd met de benen gebogen wat ook niet gunstig is.
3. Interpretatie resultaten: actiecategorieën
Deze vier actiecategorieën werden door een internationale groep van experts opgesteld. Ze zijn gebaseerd op het mogelijke gezondheidsrisico van een houding of houdingscombinatie. De vier categorieën geven aan of er moet ingegrepen worden en hoe zwaar het probleem is:
- Cat. 1: Normale houding, geen actie vereist
- Cat. 2: Aandacht geven in de toekomst
- Cat. 3: Snel verbetering nodig
- Cat. 4: Onmiddellijke verbeteringen nodig
Hier gebeurt dus enkel een analyse per lichaamsregio. Om een uitspraak te doen voor het hele lichaam kiest men onder “graph” voor ” action categories”. Zo krijgt men het aantal observaties en tijdsaandeel van de verschillende deeltaken. De kleur staat daarbij ook voor de actiecategorie waarin gewerkt wordt.
OWAS blijkt dus op een snelle manier de resultaten weer te geven van een analyse van een taak. Er kan immers vrij correct worden bepaald welke houding of welke deeltaak te belastend is.