De Nederlandse praktijkrichtlijn, NPR3438 (2007) over geluidshinder, beschrijft de grenswaarden voor geluid op de werkplek, tussen de 35 en 80 dB(A). De Europese wetgeving spreekt enkel over gehoorschade en gaat zo over geluidsniveaus boven de 80 dB. Toch kan minder lawaai ook reeds geluidshinder geven tijdens het werk. Dit uit zich in de verstoring van de spraakverstaanbaarheid en/of de concentratie. Op basis van deze twee parameters kunnen de grenswaarden voor lawaai op de werkplek bepaald worden.
Spraakverstaanbaarheid
De “speech transmission index” (STI) is de parameter die de spraakverstaanbaarheid op een werkplek uitdrukt. De STI kan men meten of berekenen wanneer voldoende akoestische gegevens van de werkplek beschikbaar zijn. In de NPR3438 staan tabellen waaruit men de STI kan schatten op basis van het achtergrondlawaai en nagalmtijd.
| Spraakverstaanbaarheid | STI |
| Uitstekend | > 0,75 |
| Goed | 0,60 – 0,75 |
| Redelijk | 0,45 – 0,60 |
| Matig | 0,30 – 0,45 |
| Slecht | < 0,30 |
Bij het ontwerpen of beoordelen van werkplekken, is het nuttig de STI te kennen. Voor elke type werk kan men bepalen welk niveau van spraakverstaanbaarheid nodig is. In deze NPR3438 wordt een beslissingsschema gegeven op basis van enerzijds de belangrijkheid of moeilijkheid van de info en de duur of frequentie anderzijds.
| Frequentie / Duur | ||||
| Laag | Gemiddeld | Hoog | ||
| Belang
Moeilijkheid Dringend |
Hoog | Goed | Goed Uitstekend |
Uitstekend |
| Gemiddeld | Redelijk Goed |
Goed | Goed Uitstekend |
|
| Laag | Matig | Matig Goed |
Goed | |
In een leslokaal is de informatie moeilijk voor de studenten vermits de nieuwe leerstof voor de eerste keer uitgelegd wordt. De duur van de communicatie met de studenten tijdens een les is hoog. De combinatie van hoge moeilijkheid en lange duur maakt dat een uitstekende spraakverstaanbaarheid vereist is in een leslokaal. De STI moet hoger zijn dan 0,75.
De sportleraar daarentegen geeft eerder gemiddeld moeilijke instructies gedurende korte tijd met een gemiddelde frequentie. In de sportzaal is een goede spraakverstaanbaarheid nodig (STI : 0,60 – 0,75).
Een koffie bestellen in een brasserie is een boodschap met lage complexiteit en neemt slechts weinig tijd in beslag. Een matige spraakverstaanbaarheid of lage STI is toegestaan. Een medische instructie kan dan misschien wel kort zijn, maar met een hoge dringendheid, waardoor een goede STI waarde vereist is.
Concentratie
Storend geluid voor de concentratie kan men ook zelf vaststellen door zelf te luisteren. De praktijkrichtlijng NPR3438 deelt verschillende activiteiten in naargelang de hoeveelheid concentratie die vereist is om ze uit te voeren. Op basis daarvan kan men een maximale streefwaarde (Leq) en een maximaal toelaatbare (Leq) van geluidsniveau aflezen. Met “maximale” streefwaarde bedoelt men dat hoe minder het lawaai is, hoe beter…
Extra aandacht is nodig voor open ruimtes en extra storende elementen zoals de menselijke stem, lage en hoge geluidsfrequenties, hoge geluidstoon (vb. piep) en intermittent geluid (vb. sirene). In deze gevallen kan men bij het reële geluidsniveau nog eens 5-10 dB optellen.
| Activiteit | Concentratie kwalificatie |
Maximale streefwaarde | Maximaal toelaatbaar |
| Lopende band werk Grof mechanisch werk |
Zeer laag | 75 dB(A) | 80 dB(A) |
| Schoonmaakwerk Gegevensverwerking Kassawerk Assemblagewerk |
Laag | 65 dB(A) | 75 dB(A) |
| Stuurmanswerk Garagewerk Verkopen Cameratoezicht Magazijnwerk Receptiewerk Fijn mechanisch werk |
Matig | 55 dB(A) | 65 dB(A) |
| Beeldschermwerk Laboratoriumwerk Systeemontwerpen |
Redelijk | 45 dB(A) | 55 dB(A) |
| Chirurgisch werk Beleidswerk Procesregeling Vergaderen Ontwerpen Lesgeven Apothekerswerk Studeren |
Hoog | 35 dB(A) | 45 dB(A) |
Lees ook:
ISO22955 Akoestiek in open ruimtes – NPR3438 Geluidshinder – GABO checklist