De risicoanalyse ergonomie en risicoanalyse MSA (musculoskeletale aandoeningen) is de expertise van de preventieadviseur ergonomie. Toch kan de interne preventieadviseur of de directe leidinggevende ook al zelf aan de slag gaan met ergonomie om fysieke overbelasting aan te pakken. Dat kan namelijk via Check – Focus – TOP. Eerst bekijk je samen met de medewerkers welke ergonomische risico’s aanwezig zijn, dan zoom je verder in op de risicofactoren en tot slot bedenk je er oplossingen voor. Voor het berekenen of meten van de risico’s doe je best beroep op een ergonoom.
Check – Focus – TOP
Ergonomiecheck
De Ergonomie Check geeft een overzicht van de ergonomische risico’s. Per taak of functie lijst men samen met de medewerkers op welke pictogrammen van toepassing zijn. Op deze manier leert men gericht kijken naar ergonomie op de werkplek en maakt het bespreekbaar.
Focus Ergonomie
De Focus Ergonomie omvat de ergonomische risico’s van de Ergonomie Check, maar gaat verder in op de verschillende risicofactoren per risico. Voor elke risicofactor wordt ook telkens een voorzet tot oplossing gegeven. Bedoeling is dat medewerkers zelf de knelpunten en mogelijke oplossingen van ergonomie leren benoemen. De leidinggevende of preventieadviseur verzamelt de resultaten.
TOP
TOP staat voor de verschillende niveaus van oplossingen: technisch, organisatie en persoonlijk. Dat is ook de hiërarchie van effectiviteit van maatregelen. Het risico wegnemen door een technische oplossing is de eerste keuze. Daarna volgt de blootstelling verminderen door het wegwerken van overbodige handelingen of jobrotatie. Een gekend voorbeeld van persoonlijke maatregelen zijn opleidingen, die onderaan de hiërarchie staan.
Ergonoom
Wil je ergonomie meer structureel aanpakken, dan doe je best beroep op een preventieadviseur ergonomie. Deze kan dan risico’s kwantificeren, alsook het effect van preventiemaatregelen evalueren. Voor een beleidsmatige aanpak is een cijfermatige onderbouwing een must. Dit zowel bij het ontwerp, indienststelling, structurele risicoanalyse, globaal preventieplan, jaaractieplan en aangepast werk. Ergonomie voor de interne preventieadviseur ligt dan in de opvolging, coördinatie en coaching. Dat is een win-win.
Casus papier opzetten
Een medewerker zet dozen papier op een transportband. Dit wordt gezien als een fysiek zware job.
Check
Ergonomie voor de interne preventieadviseur start met de Ergonomie Check. Samen met de medewerkers wordt gekeken welke ergonomische risico’s aanwezig zijn bij een taak of functie. In dit voorbeeld is dat heel uitgesproken het tillen, de houding en het langdurig staan.
- Tillen
- Houding
- Staan
Focus
Met de Focus Ergonomie kan men in een volgende stap gaan kijken wat het tillen nu juist zo belastend maakt. Met de medewerker bespreekt men volgende items: herhaling, gewicht, houding en omstandigheden. De hoge frequentie van vijf dozen per minuut en het gewicht van 12,5kg zijn belangrijke risicofactoren. Daarenboven moet de medewerker elke keer de rug buigen en draaien. Redenen daarvoor zijn de pallet die op de grond staat en het gebrek aan plaats achter de transportband. De dozen hebben ook een beperkte grip.
- Herhaling: hoge frequentie, 5x/min
- Gewicht: 12,5kg, compacte last
- Houding: sterk buigen en draaien door pallet op de grond en te weinig plaats
- Omstandigheden: beperkte grip en beperkte ruimte
TOP oplossingen
Automatiseren is een evidente technische oplossing om de herhalingen en het gewicht op te vangen. Dit is een oplossing op lange termijn. Een tilhulp is ook een mogelijkheid, al geeft de operator aan hier niet de voorkeur aan te geven. Het werkt trager en zo zwaar zijn de dozen nu ook weer niet. Zijn voorkeur gaat eerder uit naar een schaartafel onder de pallet, zodat men de dozen op hoogte kan brengen. Door een opstelling in het verlengde van de transportband kan men de dozen ook meer schuiven. De band verder van de muur zetten is niet meteen een probleem. Men kan anderzijds ook gewoon aan de andere kant van de band werken. Dat geeft meer ruimte en laat het verplaatsen van de voeten toe. Zo zal men de rug minder moeten draaien.
- Automatisatie
- Tilhulp
- Schaartafel onder pallet
- Opstelling pallet in verlengde van transportband
- Band verder van de muur zetten
- Aan beide kanten van de band werken
- Taakroulatie
- Exoskelet
Ergonoom
De preventieadviseur ergonomie is een must wanneer men deze risicoanalyses ergonomie en implementatie van oplossingen structureel wil aanpakken. Veel taken met veel risico’s geven ook heel veel mogelijke oplossingen. Om daar een prioriteit in te brengen, dient men het risico te kwantificeren. Dat laat ook toe om de effectiviteit van een maatregel in te schatten. Voor het tillen kan men de kans op overbelasting bepalen met de KIM methode.
Tillen met de pallet op de grond levert zo een rode risicoscore op. De voorgestelde maatregelen komen daardoor hoog op de prioriteitenlijst te staan. Door de pallet op een schaartafel te zetten en in het verlengde van de band, zal het risico dan aanzienlijk dalen. De effectiviteit van een maatregel kan men uitdrukken door de kost te delen door het aantal KIM punten dat het risico vermindert.
Om dit voor alle werkposten uit te voeren en op te volgen, heeft de ergonoom een meerwaarde. Zo worden ook ineens de mogelijkheden van aangepast werk zichtbaar. Een structurele risicoanalyse vormt de basis van het globaal preventieplan om de maatregelen over vijf jaar uit te werken. Op basis van ziekteverzuimcijfers kan het jaaractieplan verder bijgesteld worden om het komende jaar de risicoanalyse te updaten. Een ergonoom heeft echter niet alleen oog voor gezonder werken, maar ook efficiënter werken en hogere kwaliteit.
- Prioriteit maatregelen
- Effectiviteit maatregelen
- Aangepast werk
- Vijfjarenplan
- Jaaractieplan